A decadencia dunha cidade que só creu no ouro e nas batallas

Á cidade deulle o nome unha afamada batalla contra os britanios, que desembarcaron nas súas costas, e as valentes e aguerridas milicias dirixidas polo capitán de navío Tolete lograron que pagasen a súa ousadía. Por iso, corría pola cidade unha historia pola cal os brionios sufriran moito. Esta vila quedaba nunha esquina noroeste do país de Galinia. Un país que non era moi grande, pero tiña un sentido da traxedia e do destino que facía que os seus cidadáns se acomodasen a calquera situación. Falábase un dialecto especial do galinense. Moitos libros se tiñan escrito sobre iso e o peculiar da súa música.

Ese sentido tráxico da vida e polo tanto do mundo, confería aos brionios unha notable falta de sentido do humor. Agora Brionia malvivía dos seus recordos, de épocas máis gloriosas, da súa construción naval, da peculiar configuración das súas rúas, mais aínda os seus cidadáns portaban orgullo en todo o que facían. Por exemplo, só en Brionia se bebía máis Rioja Reserva que en toda Galinia xunta. Se un brionio estaba en Vedra, cidade de río, e entraba nun bar e pedía un viño reserva, enseguida o camareiro lle preguntaba se era de alí. Porque todo o mundo tiña estado algunha vez en Brionia, onde se levaba a cabo aquilo que nun tempo se chamaba ‘Servicio Militar Obrigatorio’. Todo o mundo tiña estado aquí, mais eran escasos os que volvían.

Brionia era unha lembranza para case todos os galinenses e hispanios. Era un soño a esquecer para moitos ou sinxelamente Brionia era unha cidade que sempre estaba en construción na mente de todos, coma os seus barcos. De feito, había nesta urbe máis historiadores, afeccionados, autodidactas, por metro cadrado que en toda Galinia. Todo eran paradoxos. Os historiadores afanábanse en lembrarnos as épocas maxestosas dunha cidade ilustrada e, sen embargo, xacía coma unha cidade destruída pola guerra ou polo paso do tempo. Hai xa algún tempo que a Brionia só a aman os que están fóra e regresan de vez en cando a repasar o museo da súa infancia, onde os nenos soñan e constatan que os cadros están ben colgados e limpos.

“Era unha cidade que sempre estaba en construción na mente de todos, coma os seus barcos. Hai xa algún tempo que só a aman os que están fóra e regresan de vez en cando a repasar o museo da súa infancia.”

A batalla que lle deu o nome á cidade , máis ben que a rebautizou, sucedeu no 1800. Durou dous ou tres días de agosto, a finais do mes. Non crean que non foi unha batalla importante. Naquela época xa se lle debía diñeiro ao exército. Cóntase que participaron por Brionia 10 buques e 2.000 homes. E por Inglaterra, 100 navíos, 20 de guerra e 80 de transporte, e 15.000 homes nada menos. De Brionia morreron 37 e 1.002 foron feridos; e do inimigo, segundo os brionios, 1.000 mortos e 800 feridos, e segundo os britos, 16 mortos e 68 feridos. As estatísticas son as estatísticas e Brionia, Brionia.

O caso é que entre isto e aquilo, a cidade agora non sabía que facer coa súa decadencia. Aqueles descendentes de tan aguerridas milicias deambulaban como almas ás que se lles tiña arrebatado o seu orgullo, o traballo, o futuro. Isto pasaba de vez en cando e a cidade caía nun sono letárxico que só o alcohol e certa soberbia do que tiña sido os sostiña, coma se só Deus non os deixase caer.

O vento avisa en Monteventoso/ como se nos quixese cantar das nosas/ desventuras./ Monteventoso, unha orxía interminable/ de ventos imprevisibles.

Así, na conciencia do brionés tíñanse edificado muros, cuarteis e unha mentalidade de resistencia fronte a eles que se cravaban coma coitelos a través do tempo.

Brionia vivía neste século de progreso e comunicacións a máis grande incerteza de traballo e, como cidade, unha decadencia que tiña toda poboación pelexando coas súas pantasmas. É como se o seu inimigo do que se tiña nutrido tanto tempo se esfumase, e toda a súa loita non valese para nada.

Falábase en Brionia un dialecto: o militar-castrapo, mesturado con algo de galinio. Era a cidade menos galinense de todas. O dialecto nunca podía abandonar certa sensación de mando ou enfado, aínda que se estivese dicindo algo cariñoso. Os homes cando o falan parecen alporizados, empezando cun arranque de firmes para acabar cun descansen baixiño que se come as terminacións das palabras, escuréceas. Pola contra, as mulleres son cantareiras, afrautadas, afeccionadas a cantar en canto se xuntan dúas ou tres. É coma se nunca estivesen namoradas, ou non atopasen esa canle de tenrura que non tivese nada que demostrar. O brionio era un militar, sempre o fora. Toda a cidade tiña xirado noutros tempos ao redor da industria da guerra. Era un militar, sen sabelo, sempre en guerra. Se non o era cos demais, érao consigo mesmo. A súa forma de vivir é a guerra de guerrillas, agocharse para que o inimigo non o vexa e asestar o golpe, coma cando Topete expulsou aos britanios insolentes do Xeral Guarren, que nos intentaron sorprender polas praias de Doniños ou San Jorge.

Mira Topete que che avisou o vixía/ que veñen os britos pola lonxanía/ prepara a artillería, que soñen os canóns.

Os canóns de Brión, no estaban en Brión, soñaban en Doniños, en San Jorge, avisando a berros que nos invadían 15.000 o 1.500, que ninguén está de acordo nas cifras.

Coma se o eco daquelas voces persistisen no tempo avisándonos das nosas desgrazas, do noso infortunio. Coroa a cabeza dos brionios unha fatalidade continua sobre o traballo e a vida. Arrastran pedras daquelas guerras, daquela heroicidade. Mesmo no seu estilo de cidade, un estilo que soporta sorprendentemente a desorde, o derrubamento, dunha forma tan habitual coma se dun soldado que observase as consecuencias da guerra, ou a mesma desorde que amontoa ferros de barcos antes da súa construción. Mesmo é capaz de desfilar entre cascallos.

Algúns barrios de Brionia dormen nunha deconstrución absoluta, ás veces poética de tanto que dura, entre mortos, coma se dun trunfo se tratase. Ama derrubar e construír, derrubar e construír. O novo sen memoria coma se desa maneira triunfase sobre o tempo. En Briona triunfaron os sarxentos. A medianía que aspira. O sarxento coma metáfora de ter a menos responsabilidade posible, de non asumir o risco do mando.

Os canóns da costa están abandonados/ Só quedan as bocas pintadas./ Bocas que bican amores clandestinos.

Os ollos ocos dos edificios baleiros danlle un aspecto espectral, pantasmas que non transmiten nin nostalxia, nin morriña e moito menos futuro. Baleirados do pasado, da vida, do balbordo.

“Algúns barrios dormen nunha deconstrución absoluta, ás veces poética de tanto que dura, entre mortos, coma se dun trunfo se tratase. Ama derrubar e construír, derrubar e construír.”

A síndrome da guerra é o atrincheiramento, o encerro. Brionia víngase deste xeito da historia. Víngase das derrotas convertendo a vida nun escepticismo a voces. O suburbio, aquel recordo inconsciente das derrotas, peléxase así cos monumentos. O brionio mira para outro lado como se a vida lle debera sempre algo. El naceu para non ter problemas, para que nada lle lembre o pasado. O seu afán por todo o moderno é un síntoma de afastamento do sufrimento, constrúe e derruba coa mesma facilidade coa que constrúe barcos de guerra. O suburbio víngase do centro coa violencia de quen non acepta diferenzas nin privilexios. É preferible que nada lembre a nada, que o pasado estea limpo de toda desgraza. De feito, arestora o centro de Brionia está descoñecido, sen pegadas, e pouco a pouco vanse apagando as luces, coma as do seu único teatro. Conxelados coma se quixesen que non houbese máis mortos. En Brionia, todo se discute, se cuestiona, coma se de ordes se tratase, de estratexias. O outro sempre ten que estar diminuído, a punto da extinción.

Soño con non ter dor/ ningunha vacina para as feridas/ que van de xeración en xeración.

Unha das reproducións da guerra é a violencia que sempre se xerou entre os barrios de Brionia, unha violencia na que parecía que sempre se notaba a falta dun inimigo.

En pleno século XXI Brionia está paralizada outra vez coma moitas veces na súa historia, durmida aquí nun cornecho da Galinia, tremendo de medo, con homes feitos e dereitos deambulando porque non os chaman a filas ou quizais xa non os chamen endexamais, soñando con ser cabaleiros, tendo renunciado á vida. Deambulando por eses talleres de reparación que son os bares, as tascas, cabalgando en habaneras nostálxicas. Exercicios de paroladas, de conversas que curan ao brionio desa ideoloxía que reza: “A vida é unha puta merda”.

Brionia está inacabada/ a beleza que a abraza/ lémbralle a miúdo/ que a vida é finita/ coma os seus ríos agochados.

Ríos cementados, subterráneos, que algunha vez atravesaron Brionia para recordarlles que teñen a obriga de ser felices. Instantes non remunerados. A visión insoportable dun río que vai morrer, pero que ese morrer xera vida.

Brionia, 11 de outubro.