Cadeas

Recordo as veces que ía á casa da miña avoa, as comidas familiares que faciamos alí. A viaxe no coche por esa estrada con tantas curvas, volverme atopar cos tíos e mailos curmáns, os xogos no prado que había detrás. Para min eses días eran todo ledicia, días de festa e sorrisos, ou polo menos fórono ata que os tíos deixaron de ir. Despois acabáronse os xogos, fíxose todo un pouco máis triste, e sen chegar a sabelo no momento, funme decatando de certas cousas.

Sempre había unha especie de tensión no ambiente, había un algo que lles rebulía na cabeza aos adultos, pero que nunca chegaban a expresar. Estaba claro que ninguén se atopaba cómodo alí, pero por algunha razón seguiamos indo unha vez ao mes, ás veces incluso dúas.

A miña avoa fora unha muller coma tantas outras do seu tempo. Non chegou a traballar nunca, dedicou a vida a coidar da casa, do seu marido e dos dous fillos que tivo con el. Non sabía moito dela agás que lle encantaba facer empanadas, calcetar, e sumar a man os tickets da compra para ver se as contas estaban ben feitas.

Do meu avó sabía menos. Apenas estaba na casa, os lugares onde podías atopalo ao longo do día eran o bar do Denís, ou senón na taberna da Pastora. Traballara de mozo no ferrocarril, mancouse, e dende entón vivía dunha paga.

Debo admitir que naquela época eu era un pouco besta, andaba sempre ás carreiras, pelexándome coas outras nenas e a rolos polo chan. O meu corpo era un cadro, sempre cheo de negróns e rabuñadas. Vía normal que a miña avoa tamén estivese así, aínda que non entendía por que ela sempre intentaba tapalo.

Nunca se falou diso na miña casa. Incluso agora, anos despois da morte dos meus avós e sendo eu unha muller adulta, segue a ser un tabú. Algunha vez intentei sacar o tema: meu pai calaba, miña nai comezaba a falar doutra cousa, coma se eu non tivese dito nada.

Durante unha época pregunteime por que a miña avoa aguantou iso: os berros que escoitaba durante as noites, os golpes que recibía, o que eu nunca cheguei a saber… Preguntábame por que non marchara de alí, por que non se fora desa casa para nunca volver. Dinme conta da súa situación, do difícil que tivese sido para ela facer iso.

Incluso agora, anos despois da morte dos meus avós e sendo eu unha muller adulta, segue a ser un tabú.

Era outra época, aquilo estaba practicamente á orde do día, esas mulleres apenas tiñan apoios. Intenteime meter na súa pel, sentir o seu medo, a súa incerteza, a súa frustración. Estou case segura de que ela non tiña ningún tipo de dependencia sentimental como lle pasa a outras mulleres, notábase que o odiaba, era algo que se vía perfectamente, pero si dependía del doutra forma, tanto ela coma os seus fillos.

Nunca traballara, non tiña forma de gañarse a vida, o único xeito de ter un teito baixo as súas cabezas e comida quente no estómago era quedándose alí. Que sería deles se marchaban?, non tiña outro lugar onde ir. Agora é diferente, pero entón non había moitas posibilidades. Creo que podo entender por que nunca marchou; ou non, non estou segura.

Pregunteime moitas veces se tamén lle pegou á miña nai e ao tío, ou se só o facía coa avoa. Creo que nunca o fixo, pero o certo é que non o sei.

Hai algúns recordos da infancia que permanecen ocultos, tapados entre moitas outras lembranzas, ata que un día volven á superficie. Non recordo cando foi, cantos anos tiña eu, se era verán ou inverno; só lembro que estabamos as dúas soas na casa, que os meus pais saíran buscar algo despois do xantar, e que o avó xa fora ao bar. Ela estaba sentada na súa cadeira, calcetando, en silencio, cando, coma sen vir ao conto, dixo: «Neniña, ti non fagas coma min, búscate un home bo».

Non foi un home o que atopei.

Coñecina cando eu tiña 17…

Coñecina cando eu tiña dezasete anos. Ela acabara a carreira o ano anterior e estaba no seu primeiro ano de doutorando, viñera dar unha charla sobre feminismos ao meu instituto. Quedei pampa, impactoume tanto o que dixo que ao acabar fun falar con ela; pregunteille onde podería aprender máis, onde podería descubrir máis cousas sobre todo iso. Ela foi moi amable, recomendoume varios libros e convidoume a un relatorio que faría unha colega súa esa mesma fin de semana.

A partir de entón comezamos a vernos máis. Coincidimos en diversos actos, en conferencias e debates, en exposicións e recitais poéticos, en marchas e protestas. Acostumabamos falar nesas ocasións, ben as dúas soas ou tomando café coas compañeiras tralos actos. Teño que admitir que me sentía atraída por ela, pero nunca pensei que fose pasar de alí; non é que houbese moita diferencia de idade, pero víaa moi lonxe, e ademais, como se ía fixar en min unha muller coma ela?

A casualidade fixo que nos atoparamos un día fóra deses círculos. Eu estaba saíndo de traballar, era teleoperadora; daquelas había traballo abondo e ao rematar o bacharelato decidín deixar de estudar e buscar un emprego. Ela xa estaba no banco, pero aínda non era directora de finanzas. Ese día mandárana ir á sucursal que estaba ao lado da miña oficina, e ao verme, propúxome ir tomar unhas cañas: era venres e ata o día seguinte non tería que coller o avión de volta á cidade na que vivía.

Acabamos no seu hotel.

Eu estaba saíndo de traballar, era teleoperadora; daquelas había traballo abondo e ao rematar o bacharelato decidín deixar de estudar e buscar un emprego. Ela xa estaba no banco, pero aínda non era directora de finanzas.

Cando espertei, co seu corpo espido ao meu carón, pensei que non podería ser máis feliz, parecíame estar vivindo un soño. Debín estar unha hora simplemente observándoa, en silencio, até que espertou, e con ese precioso sorriso que ten, díxome: «Bos días, ruliña».

Mantivemos unha relación a distancia durante uns meses. Ela procuraba vir sempre que podía, polo menos cada dúas fins de semana; non era perfecto, pero eu estaba contenta, seguía a ser o mellor que me pasara nunca.

Un día díxome que me puxese guapa, que me ía levar a cear a un sitio elegante. Púxenme un bo vestido, tacóns, maquilleime… e xusto antes das sobremesas, achegoume unha caixiña, coma a dun anel. Non, non me pediu matrimonio, iso foi un par de anos despois; na caixa había unhas chaves, as do seu piso da capital. Colléndome da man e mirándome aos ollos, díxome: «Vente vivir comigo».

E alí fun. Deixei o traballo, collín un avión, e funme vivir con ela. Estiven buscando emprego varios meses, pero para entón xa comezara a crise e non había forma de atopar nada. A ela acabárana de ascender a directora de finanzas, gañaba moitos cartos, e ao verme sempre tan triste por non encontrar traballo, díxome que parase de buscar, que co que gañaba ela era suficiente para vivir ben as dúas.

Non vou mentir, naquela época fun moi feliz. As conversas eran apaixonadas, viaxabamos moito, non parabamos de rir, o sexo… que vos vou contar! Iamos a canto acto había, e era habitual quedar coas súas amigas, por aí de bares ou facendo pequenas festas na nosa casa.

Ela traballaba moito, pero o tempo que estabamos xuntas procurabamos aproveitalo ao máximo. Pola miña parte, dedicábame ás cousas da casa: facer as compras, a comida, limpar… Vamos, o que se chamou toda a vida unha ama de casa.

A sorpresa

Nas conversas, sobre todo cando participaban outras mulleres, era habitual falar do complicado que era o seu traballo. Non me refiro ao traballo en si, que tamén, senón ao difícil que era para ela sobrevivir nese mundo de homes: o dobre esforzo que tiña que facer, o que lle custara chegar até alí, ou as constantes bromas das que era obxecto por parte dos seus compañeiros. Obviamente, esas cousas non llas dicían á cara, pero todo se acaba sabendo.

Debeu ser uns seis meses despois da voda cando tivemos a primeira discusión. Había unha pastelería na outra punta da cidade que lle encantaba, eu sabía que estaba pasando unha mala época no traballo, así que decidín ir alí a por unha torta para sorprendela esa noite. Creo que sobra dicir que os buses nesta cidade son un desastre, tiña que coller dous, e á volta coincidiron mal, co que tardei en chegar máis do que pensaba.

Ela xa estaba na casa, enfadada por non verme alí en canto volveu do traballo. Non vou dicir todo o que me dixo, é moi desagradable e non paga a pena, pero seguro que o podedes imaxinar. Despois pediume perdón. Foi a primeira vez que o fixo, a primeira de moitas máis: despois sempre me pedía perdón.

Próxima entrega: Cadeas (II)