Campamento
"A Paga", capítulo 17
Aquela foi unha noite moi fría. Estabamos cubertos por unha néboa tan densa que non nos permitía ver máis que a uns poucos pasos. Camiñabamos sobre a herba, amodo, atopándonos de cando en vez con algunha tenda de campaña. Todo era silencio, semellaba que a cidade estaba morta.
Chegamos ao lugar que nos acollería.
-Aquí?
-Si, aquí ben vale.
Pousamos as nosas pertenzas sobre o chan, montamos a tenda, e recollémonos nela.
Eu apenas durmín.
Erguinme pouco despois do amencer. Durante a noite non me decatara de como era aquilo, das proporcións que tiña. Ao desaparecer a néboa e coas primeiras luces do día atopeime nun mar de tendas de campaña, perdíanse no horizonte ducias de lonas repartidas entre árbores e anacos de herba aínda brancos pola xeada.
Outras persoas estaban empezando a saír ao exterior. Miráronme estrañadas: á noite, cando foran durmir, alí só había un espazo baleiro; agora había outra familia máis.
As historias de todas elas eran semellantes. Coma nós, perderan os seus fogares, e agora malvivían no campamento que se establecera no parque da cidade. Non se sabe quen foi a primeira persoa que converteu aquel lugar no seu novo lar, e agora xa era imposible saber cantas había.
Mentiría se dixese que non cheguei con medo. Non sabía o que me ía atopar alí. Coma tantos outros, o único que escoitara daquel lugar foran as historias que se contaban a través da televisión, onde se falaba de delincuencia, de drogas, de asasinatos e violacións. Non parecía o mellor sitio para levar ao meu fillo, pero onde ir senón?
Podo asegurar que o día anterior fora o peor da miña vida. Levaba agardándoo varias semanas, dende que o xuíz decidira o noso destino, esperando por algo que o cambiase, esperando por algo que nunca chegou.
Máis de dez anos antes as sensacións foran completamente diferentes. Tras bastante tempo buscando, conseguimos alugar un piso de protección oficial. Estaba algo lonxe dos nosos traballos, pero era o único que nos podiamos permitir tal e como estaban as cousas.
Daquela só estabamos a miña parella e máis eu, Paulo aínda non nacera.
Para a nosa sorpresa, atopámonos cunha comunidade moi receptiva. Nós non estabamos acostumados a iso. No edificio onde estiveramos vivindo ata entón, exceptuando á parella do segundo e aos do piso de estudantes, todo eran miradas de desprezo. Supoño que sería cousa do barrio: unha zona bastante céntrica, de xente ben, onde os migrantes non somos moi ben vistos.
Podiámonos permitir vivir alí porque a casa era un desastre: tratábase dun quinto sen ascensor, con placa e escaleiras de madeira, e ao que non se lle fixera ningunha reforma en sesenta anos; foi unha milagre que non ardera todo tal e como estaba a instalación eléctrica. Supoño que no prezo tamén tería algo que ver que a dona non necesitase os cartos, e seguramente preferise telo barato antes que facer unha reforma.
“Nos últimos anos empezaran a subir os prezos dos alugueiros en todo o país, e ela quíxose unir á tendencia, pero nós non nolo podiamos permitir.”
Polo que nos dixera a muller da inmobiliaria, debía ter arredor de vinte pisos por toda a cidade. Herdáraos do seu pai, tanto ela coma as súas irmás, e vivira sempre deles; non sabía o que era o traballo alén de pasarse a cobrar aos inquilinos antes de que se encargasen diso as inmobiliarias.
Estivemos alí ata que acabou o contrato, cando pretendeu subirnos o prezo a máis do dobre. Nos últimos anos empezaran a subir os prezos dos alugueiros en todo o país, e ela quíxose unir á tendencia, pero nós non nolo podiamos permitir.
Aínda así, o que nos pretendía subir era moi superior á media. Non nolo dixeron directamente, pero na inmobiliaria deron a entender que a razón de semellante subida fora a nosa orixe. Ao parecer, varias veciñas queixáranselle á dona pola nosa presencia, e ela, das súas mesmas ideas, quixo provocar a nosa saída. Supoño que na inmobiliaria non lle dixeron que non eramos de aquí ao asinar, e como todo o faciamos a través da empresa sen chegar a ver nunca á dona, ela non o debía saber.
“Os primeiros anos estivemos moi ben. Tiñamos traballo os dous, podiamos enviarlles cartos ás nosas familias de cando en vez, e tivemos a Paulo.”
No novo piso todo foi diferente. Estaba situado nun barrio obreiro, habitado por xente traballadora de todo tipo e onde tamén había outros migrantes. Non era algo completamente idílico, había problemas e veciños que non se aturaban, pero dende logo non tiña nada que ver co anterior.
Os primeiros anos estivemos moi ben. Tiñamos traballo os dous, podiamos enviarlles cartos ás nosas familias de cando en vez, e tivemos a Paulo.
A primeira en quedar sen traballo foi ela. Coidaba dos fillos dunha familia. Ía á súa casa antes de que os pais saísen para o traballo, dáballes o almorzo, vestíaos, levábaos ao colexio, e recollíaos. Tamén facía as cousas da casa, aínda que en teoría non formaba parte do seu traballo, e marchaba de alí polo serán, cando volvían os pais. Estaba nesa casa máis de once horas cada día, e só descansaba durante as fins de semana, a non ser que os pais tivesen planeada algunha escapadiña, cando a chamaban para que tamén se ocupase dos rapaces durante ese día.
A situación cambiou cando o goberno obrigou a que as familias contratasen ás persoas que realizaban este tipo de traballos. Ela non tiña contrato, cobraba en negro, coma a meirande parte das que facían o mesmo ca ela, e a pesar do cambio na lexislación, a súa situación non mudou, polo menos ao comezo. Continuou traballando da mesma forma ata o día no que o goberno empezou a enviar inspectores ás casas para comprobar que se estaba a cumprir a nova lei. Ao día seguinte de que se anunciase a medida foi despedida. A ela dixéronlle que preferían encargarse eles mesmos dos nenos a partir dese momento, pero na conversa que tiveran a noite anterior puidéronse escoitar estas palabras:
-Se imos ter que contratar a alguén, mellor que sexa a unha de aquí.
A partir de entón todo foi máis difícil. Xa nos custaba chegar a fin de mes cando ela traballaba, e só co meu soldo aínda sería máis complicado. Puidemos ir tirando grazas á axuda de moita xente, de moitos veciños e amigos que nos botaban unha man cando podían, pero de nada serviu esta axuda cando eu tamén fun despedido. O motivo? Peche da empresa: a matriz fixera desaparecer á filial na que traballaba eu para levar a produción a outro país onde aínda lles pagarían menos aos traballadores.
Non tardou moito en acabárseme o paro, e, por moito que o intentásemos, ningún dos dous conseguía atopar un emprego. Sen traballo e sen ingresos de ningún tipo, empezamos a deixar as facturas sen pagar. Primeiro cortáronnos a luz, despois a auga, e, cando levabamos tres meses sen poder pagar o alugueiro, recibimos a carta do xulgado: a empresa dona do edificio, aquela que o comprara tras acabar o período de protección oficial, quería sacarnos de alí.
“Puidemos ir tirando grazas á axuda de moita xente, de moitos veciños e amigos que nos botaban unha man cando podían, pero de nada serviu esta axuda cando eu tamén fun despedido.”
A vida no campamento resultou ser todo o contrario do que dicían na televisión. Aquilo era coma unha especie de comuna onde todo o mundo se axudaba. Non había delincuencia, nin drogas, nin nada daquilo co que estaba tan asustado cando chegamos. Os que sabían coser, cosían para os demais, os que tiñan estudos, axudaban aos rapaces cos deberes da escola, e os que sabían amañar cousas, facíano. A comida era compartida entre todos, e cada un facía o que estaba nas súas mans para axudar, dende ocuparse da limpeza ata coidarlle os nenos aos que tiñan unha entrevista de traballo ou debían ir á oficina de servizos sociais.
Había música, teatro, recitais de poesía, unha liga de brilé, e ata cheguei a aprender novos oficios, ou polo menos o máis básico. Se non fose polo frío, pola incomodidade, e polo medo que sentía ao non poder darlle un futuro mellor ao meu fillo, esa podería ter sido unha das mellores épocas da miña vida. Estou seguro de que para algún dos cativos chegou a selo.
Pero a visión que había do campamento fóra del era completamente diferente, era a que eu mesmo tivera antes de coñecer en primeira persoa o que acontecía alí. Ata o momento ninguén fixera nada ao respecto, mantíñase coma unha especie de gueto no centro da cidade, pero todo cambiou cando foi elixido un novo alcalde.
“Sen traballo e sen ingresos de ningún tipo, empezamos a deixar as facturas sen pagar. Primeiro cortáronnos a luz, despois a auga, e, cando levabamos tres meses sen poder pagar o alugueiro, recibimos a carta do xulgado.”
Baseara a súa campaña no campamento, asegurando que era un foco de infeccións e de delincuencia, e prometendo que o primeiro que faría tras xurar o seu cargo sería destruílo. A diferenza da maioría dos políticos, este si cumpriu a súa promesa.
Recordo que aquel día eu aínda estaba durmindo cando empecei a escoitar ruídos. Facía moito frío, cubrinme cunha manta e saín da tenda. Apenas había luz, aínda estaba empezando a amencer. Mirei cara onde viña o balbordo, e, inmediatamente, volvín entrar na tenda para espertar á miña muller e coller a Paulo en brazos. Saímos correndo do parque, deixando as nosas pertenzas atrás, escapando dos antidisturbios que estaban a destruílo todo, golpeando ás persoas que aínda durmían nas súas tendas e rompendo todo o que se atopasen no seu camiño.
Non durou demasiado.
Pasamos o resto do día fóra, dando voltas pola cidade xunto a algúns dos veciños do campamento ata que decidimos volver cara a tardiña. Todo estaba esnaquizado: a meirande parte das tendas foran rachadas, cortadas a propósito para deixalas inutilizables, os xoguetes dos nenos estaban feitos anacos, e desaparecera toda a comida que gardabamos nas tendas que facían de despensa.
Non só estaba esnaquizado o campamento, tamén o estabamos nós. Quedounos claro que non iamos poder continuar alí; se o faciamos, de seguro volverían. Que facer agora? Todo eran dúbidas, dúbidas e medo. Fixemos unha asemblea para intentar sacar algo en claro, para intentar decidir que facer a partir de entón. Xusto estaba falando a miña muller cando alguén mandouna calar: era un home que viña correndo cara nós, amosando un móbil na súa man.
“Saímos correndo do parque, deixando as nosas pertenzas atrás, escapando dos antidisturbios que estaban a destruílo todo, golpeando ás persoas que aínda durmían nas súas tendas.”
Púxose no centro e subiulle o volume ao máximo. Tratábase do telexornal: estaban dando a nova dunha lei que acababa de aprobar o goberno, a Lei de Renda Básica Universal. Eu non sabía que era aquilo, pero parecía algo bo por como mudaron as faces de moitos dos que alí se atopaban.
Algunhas veces o meu fillo pregúntame por aquela época, por como a recordo. Se son sincero, recórdoa con cariño. Descubrín unha nova forma de vivir, unha forma de vivir máis solidaria, máis fraternal, e trabei boas amizades que aínda conservo hoxe en día. É certo que agora todo vai mellor: o meu fillo vai á universidade, eu teño un emprego, e, aínda que a miña muller aínda non conseguiu traballar dende entón, polo menos podemos vivir con dignidade.
Quen sabe, se cadra deberiamos probar a repetir aquela experiencia do campamento, aínda que case mellor con paredes de pedra en lugar de con aquelas de tea.
(Continuará)
O autor
Álex Pernas
A Coruña, 1986. Enxeñeiro de software, músico, poeta e activista polos dereitos dos animais. Autor da novela Xarfas.
capítulos
“O Tolo”
A saída (I)
A saída (II)
O home das cavernas
Hulla
Corxesta
Pornai
Solpor
O virus do medo
Cadeas
Cadeas
Aparencias
Reimunda
A síndrome de Corxesta
A derradeira confesión de Muriel Lamiño
A néboa vermella
Koi
Anastasia
Sexo
Acollida
A médica espacial
Negro
O estranxeiro
Campamento
A primeira viaxe
A Nave
Desesperación
Desesperación (II)
Retrospectiva
Outras opinións
‘Let it Be’ e as ‘Nagra Tapes’
A vida extínguese sen fogos de artificio
Lupe Ces: Licuar o sexo/Liquar o sexo
Unha multitude dentro de Dylan
Outras opinións
A vida extínguese sen fogos de artificio
Lupe Ces: Licuar o sexo/Liquar o sexo
Unha multitude dentro de Dylan
Algúns erros de esquerda que axudaron Ayuso