Mínimo vital, de que presumides?

Tres mil millóns de euros é o valor dos bens e servizos que xeraba España o ano pasado cada 21 horas. Como o ano pasado non foi ningún ano de prosperidade especial, isto quere dicir que coas capacidades que dispoñemos a estas alturas do século XXI, ao noso país non lle custa ningún esforzo especial producir todo ese valor en menos dun día.

Pois ben, con 3.000 millóns de euros van ter que conformarse dous millóns trescentas mil persoas para vivir sete meses, desde xuño até decembro de 2020. Iso supón que van dispor cada un duns 186 euros de media ao mes. Alguén me pode explicar por que sacan peito estes descarados do goberno ao pór en marcha o que eles chaman un Ingreso Mínimo Vital?

Por suposto que calquera dos que nestes momentos están a sufrir problemas reais para subsistir recibirano como caído do ceo. Non serei eu quen afirme que non farei cola algún día para solicitar esa axuda se me quedase sen traballo e chegase ás condicións que esixen para ser perceptor. Pero unha cousa é que non me queden máis recursos e outra moi distinta que lle teña que estar agradecido a estes xestores do capitalismo por facernos vivir a case dous millóns e medio de traballadores durante máis de medio ano co que a nosa sociedade produce en menos dun día. Xa deixou a advertencia hai 80 anos Miguel Hernández: tede presente a fame.

“Unha cousa é que non me queden máis recursos e outra moi distinta que lle teña que estar agradecido a estes xestores do capitalismo por facernos vivir a case dous millóns e medio de traballadores durante máis de medio ano co que a nosa sociedade produce en menos dun día”

PSOE e EU presumían hai un ano de querer situar o salario mínimo dun traballador a xornada completa en 1.000 euros ao mes. Agora 1.000 euros vai ser a cantidade máxima á que poderá aspirar unha familia de tres adultos e dous nenos que non consigan atopar traballo. E non falamos só dun problema co salario presente, senón tamén da ruína do salario futuro dos traballadores afectados. No caso do traballador activo, este está a cotizar para a súa pensión e para un posible desemprego. Con todo, o perceptor dunha axuda non contributiva non cotiza para o seu futuro. A patronal debe estar encantada: pasamos de pelexar o nivel salarial como valor social de reprodución da forza de traballo, a conformarnos con que teñan a ben asignarnos o nivel de subsistencia máis groseiro. A clase traballadora ha retrocedido un século.

E encima hai que aguantar o ouvirlles refunfuñar coa suposta “fraude” que estas axudas van xerar. Até fai tres meses -cando había traballo- os traballadores e traballadoras demostraban non ter ningún escrúpulo para aceptar calquera traballo duro, temporal ou estacional, que lles permitise levar un ingreso suficiente á súa casa. Aqueles cuxo traballo non ofrecía a posibilidade de tele-traballar arriscaron a súa saúde e a da súa familia durante a pandemia con obxecto de non perder os seus ingresos. Agora que os despedimentos masivos prívannos do traballo, encima imos ter que aguantar as súas estúpidas acusacións sobre a nosa preferencia por vivir á sopa boba dun subsidio de merda. Porán como exemplo da nosa vagancia que non queremos ir á recollida de non se que colleita na que nos van a ter vivindo nun barracón e meando nunha lata.

“A patronal debe estar encantada: pasamos de pelexar o nivel salarial como valor social de reprodución da forza de traballo, a conformarnos con que teñan a ben asignarnos o nivel de subsistencia máis ramplón”

Se aquí hai fraude é o de vostedes, empresarios ‘patriotas’. Vostedes que están a enviar traballadores a traballar desde casa facéndolles pagar todo do seu peto. Vostedes para os que toda actividade é imprescindible e nunca atopan os EPI cos que protexer aos seus empregados. Vostedes que forzaron traballadores a coller un ERTE e seguir traballando oito horas. E, se nos detemos nesta última fraude, debemos preguntarnos se non será o Ingreso Mínimo Vital a maneira legal de prolongar esta sobre-explotación a perpetuidade e legalmente. Debemos aclarar que o Ingreso Mínimo Vital pódese seguir cobrando mentres traballas, sempre que a suma non supere o total de ingresos que che descualifican. Que conveniente para o empresario!

Agora que sabe que o Estado me pode pagar, digamos, douscentos euros, por que non baixarme o salario eses douscentos euros e facerme traballar o mesmo tempo? Total, eu con douscentos euros non podo vivir, e necesito manterme empregado para chegar ao nivel de supervivencia real. Pero non, esta forma de actuar non se vai a considerar unha fraude; é a maneira na que se están utilizando este tipo de ingresos vitais en todos os países nos que se instauraron. Non son unha garantía de liberdade para o traballador, en realidade son unha liberdade para que o empresario baixe os salarios por baixo do nivel de subsistencia, socializando o colchón que evita o estalido social. Son a súa liberdade para aumentar a explotación e os beneficios en momentos de crises.

“Non son unha garantía de liberdade para o traballador, en realidade son unha liberdade para que o empresario baixe os salarios por baixo do nivel de subsistencia”

E é que trasladar a discusión desde o ámbito dos dereitos dos traballadores ao ámbito da beneficencia, pon as condicións para que aínda vaiamos a peor. O emocionado vicepresidente Pablo Iglesias deixouno claro de forma involuntaria cando comparou o “fito” que lograron ao implantar o Mínimo Vital coa promulgación da Lei de Dependencia por parte de Zapatero en 2006. Vaia comparación! Está a referirse a unha lei que se promulgou un ano antes dunha crise e que non tiña ningún financiamento definido, o que permitiu ao propio Zapatero e ao seu sucesor Rajoy pasar dela sen necesitar sequera a súa derrogación. Ese é o sutil, pero transcendental cambio mental que todos eles pretenden provocar mediante a transformación dos dereitos arrincados pola clase traballadora en meros dereitos humanos.

Cando o traballador ten claro que está a pelexar polo seu salario, polo froito do seu traballo, faio desde a reivindicación convencida, e parte desde a confrontación de clase. Non importa que a pelexa do momento sexa polo salario directo que leva a casa mentres traballa ou polo salario diferido que até agora percibía cando quedaba en paro ou se xubilaba. Con todo, cando pensa que só está a optar a unha axuda que lle outorgaron como medida de graza, se pechan o portelo nos seus fociños e dinlle que se acabaron os fondos, dáse a volta resignado e vai mirar se queda algo en Cáritas ou no banco de alimentos. Este é o contexto no que estas esquerdas están a situar aos traballadores nos primeiros compases dunha crise que se percibe profunda e prolongada.

Non, o Ingreso Mínimo Vital non é ningún fito na historia dos dereitos; todo o contrario. O Ingreso Mínimo Vital é un paso máis, lóxico e necesario, nun proceso de degradación e desmonte dos dereitos dos traballadores que comezou fai corenta anos e no que os socios do ilusionado Pablo Iglesias foron executores cum laude. O Ingreso Mínimo Vital é o que queda cando eliminastes o despedimento nulo, baixates as indemnizacións por despedimento, acurtastes e reducistes a prestación por desemprego e suprimistes os salarios de tramitación; é o que queda cando convertestes os fixos en temporais, autorizaches as ETT e o terceiro nivel de subcontratación; cando aumentastes os anos para calcular a pensión e elevando a idade de xubilación nun país con desemprego crónico…

O Ingreso Mínimo Vital é unha volta máis no aumento da explotación do traballo asalariado, ese aumento da explotación que transforma cada vez máis salario en beneficios empresariais. Esta vez con vinte e unha miseras horas de traballo social mantemos a case dous millóns e medio de traballadores a disposición do capital durante sete meses. E o peor é que non será a última volta, nos próximos meses sufriremos máis.

Madrid, 30 de maio de 2020.

publicado orixinalmente en castelán en cronicadeclase.wordpress.com

Imaxe: campaña de Lugo sen mordazas (2019).