"Somos actividade esencial"

Santiago de Compostela | 1 de abril de 2020. Ao fin, o Goberno emendou o inexplicable inxustiza que supoñía deixar fóra ás traballadoras de fogar e coidados das medidas extraordinarias de protección social pola crise sanitaria fronte ao coronavirus. Tras a aprobación do estado de alarma e as primeiras medidas extraordinarias, puxemos en evidencia a reiterada discriminación en equiparación de dereitos e foron moitas as voces que se foron sumando nestes días para reclamar que se amparase ao noso colectivo. A semana pasada, en só 4 días, 4.410 adhesións, 378 das cales foron de diversas organizacións sociais de todo o Estado, adheríronse ao comunicado que reclamaba que non se deixase atrás ás máis de 600.000 traballadoras que compoñemos este sector.

É por iso que o primeiro que queremos manifestar é que esta medida é un logro da sociedade civil organizada pola defensa duns dereitos que non están en corentena. Valoramos positivamente que se recoñeza por primeira vez un subsidio deste tipo, tanto para as traballadoras despedidas como para aquelas a as que se lles suspendeu o contrato pola situación sanitaria. Só esperamos que sexa un paso decisivo para o recoñecemento definitivo do dereito á prestación por desemprego do único sector laboral que permanece excluído, para a incorporación plena no réxime xeral da Seguridade Social e, que a declaración acerca da ratificación do Convenio 189 da Organización Internacional do Traballo, non volva quedar pendente. Non podería entenderse o contrario.

Con todo, temos que destacar que, como temiamos, é unha medida que resulta insuficiente para garantir a protección de todas as traballadoras/é deste sector:

1. Son coñecidos os altos niveis de economía mergullada no sector. Segundo as estatísticas oficiais, polo menos 200.000 persoas traballan sen contrato laboral, representando, polo menos, un terzo do conxunto e quedan fóra. Son as 200.000 traballadoras máis vulnerables e en situacións máis precarias. Moitas delas traballan por horas en distintos domicilios; outras, coidando como internas e moitas se atopan en situación administrativa irregular, en virtude a unha lei de estranxeiría que condena á xente para ocupar traballos necesarios, pero na clandestinidade e sen dereitos.

2. O subsidio será equivalente ao 70% da base reguladora. Tendo o en conta que, neste sector cotízase por tramos, que moitas veces quedan por baixo dos seus salarios reais; que non se actualizan as cotas, a pesar de que os salarios se incrementen e que, para abaratar custos na cotización da seguridade social, é práctica común, por parte dos/as empregadores/ as, declarar salarios e xornadas inferiores ás efectivamente realizadas, en demasiadas ocasións este 70% quedará moi por baixo do que correspondería se a Seguridade social tivera atallado antes esta fraude reiterada, denunciado insistentemente desde os colectivos e asociacións de traballadoras de fogar e coidados.

3. O coidado de persoas maiores, menores e persoas en situación de dependencia considérase, agora oficialmente, coa aprobación da Real Decreto Lei 10/2020, do 29 de marzo, unha actividade esencial. Temos un sistema público claramente insuficiente, minguado por anos de recortes, que non garante os coidados para todas as persoas que os requiren e que mantén na precariedade ás traballadoras e traballadores do sector en diferentes ámbitos. As traballadoras de fogar e coidados estamos a cubrir unha parte moi importante desas necesidades desatendidas e estamos especialmente expostas a situacións de vulnerabilidade polo lastre dos dereitos non recoñecidos.

4. Moitas familias e persoas deben acudir á contratación en emprego de fogar para cubrir eses coidados non atendidos con recursos públicos. Moitas o fan con escasos recursos e probablemente hoxe tamén teñan maiores dificultades para chegar a fin de mes. Nada se di neste real decreto da exoneración da cota á seguridade social que si se tivo en conta para as empresas que tramiten expedientes de suspensión de contratos e redución de xornada autorizados en base a forza maior temporal vinculada ao COVID-19. Esperamos, pois o xusto, que tamén se recoñeza neste caso como apoio ás familias empregadoras con niveis de renda máis baixos, afectadas nos seus ingresos pola crise actual, e como mecanismo de protección ás traballadoras.

Se somos actividade esencial, os nosos dereitos tamén o son. E resulta esencial que este sexa o primeiro paso para alcanzar o recoñecemento de todos os dereitos de forma definitiva para Todas as traballadoras, incluídas aquelas sen contrato ou en situación administrativa irregular. Só así ninguén quedará atrás. Se estas medidas pretenden protexer aos colectivos máis vulnerables, é inadmisible que sexan precisamente as traballadoras máis vulnerables as que sexan excluídas.