A necesidade ten cara de herexe

Erik Dobaño | Texto e fotos 

A Coruña | 9 de marzo. Laura Bugalho leva toda a vida saltándose as regras. Tivo que facelo para seguir viva. As regras oprimen. Oprimen sexualidades en corpos que lle son alleos. Oprimen ás mulleres na casa, na escola, no traballo, na vida… Laura coida da nai, muller maior enferma. Laura e a nai viven soas desde hai catro anos. Laura ten 53 e concilia, a nai ten 85. Por iso hoxe, o día da primeira folga feminista internacional: “cheguei un pouco tarde, ás nove e media”. Por iso despois da manifestación da mañá foi xantar coa nai, axudarlle coas medicinas, e agora senta para tomar dous cafés e un vaso de auga. Son as catro e pico da tarde e en Compostela segue orballando. Espera por compañeiras que veñen de Boiro e de Ribeira, “para as panfletadas e baixar máis pancartas”. Un día incómodo para tomar as rúas. E logo, á noite, outra vez. Mollalo pelo, secar as gorxas berrando. E despois da mani, “a Quintana vaise quedar pequena” (ao final acabaron enchendo o Obradoiro), de volta a casa, a coidar da nai. Vida de muller que segue fendendo muros, rachando as regras.

A esta hora regresa o barullo de mozas con bombos e berros ás rúas. Chove. Pero o feminismo galego púxose en pé e non vai parar, di Laura. E conta: “dúas mil cincocentas en Ourense está mañá que para Ourense son moitas” (máis tarde, á noite, a cifra multiplicouse por cinco). Na Coruña e en Vigo o feminismo galego puxo en pé a milleiros. E iso malia as diferentes convocatorias. En Compostela, pola mañá, conta Laura, houbo até cinco concentracións. Unha delas encheu a praza Roxa e as mulleres marcharon en manifestación ata o Obradoiro; de paso pola praza Galiza, sumáronse as da CIG, as de Laura, que tiñan previsto ir ata as Praterías, pero eran tantas que seguiron ata o Obradoiro e alí estaban outros sindicatos; e subiron moitas cara á Quintana e volveron baixar por Praterías e alí xuntáronse con outra marcha e todas acabaron ocupando o centro do Obradoiro.

“A primeira manifestación que puiden participar desde Laura foi o 8 de marzo de 1997, fun á manifestación a hostia de orgullosa, podía estar entre as compañeiras sendo unha máis, as compañeiras déronme abrigo aquel día… e despois se houbo algo que me conmoveu foi a campaña do feminismo cando o meu xuízo. Aquelo de Todas somos Laura fíxome chorar e sentirme orgullosa. Desde aquela teño unha máxima: se nos tocan a unha, tócannos a todas. Fixen a transición a muller estando no sindicato, e o sindicato é unha organización moi progresista no eido laboral, pero non tanto noutros eidos… como me dicía un compañeiro homosexual: ser muller no sindicato ten certas limitacións, ser trans é outra máis forte, e ser trans e lesbiana xa é o colmo, non? Foi complicado, pero hoxe fago unha valoración positiva porque levo desde o ano 1992 na CIG”. 

“Non me sinto protagonista de nada, seica son un referente… polo que me din as compañeiras… Como din en Uruguai, a necesidade ten cara de herexe. No 97 turraba por min mesma, era eu quen tiña que saír adiante. Ao cabo do tempo ves que o que ti abriches provocou unha fenda pola que entra algo de ar. Hoxe en Galiza estamos vivindo un momento fermoso coa asociación Arelas. Se tivera que dar consello a todas estas mozas que hoxe tomaron as rúas por vez primeira simplemente lles diría que non se esquezan nunca de estar implicadas e estar na rúa, e sobre todo ter empatía coas compañeiras con máis carencias, as que fican sempre nas marxes… toda esa xente é compañeira nosa. O sistema intenta individualizarnos, pero temos posibilidades de mudar o mundo. Eu son optimista. Temos forza. Pode que un día elas pararán o mundo”.

“No 97 turraba por min mesma, era eu quen tiña que saír adiante. Ao cabo do tempo ves que o que ti abriches provocou unha fenda pola que entra algo de ar”