A literatura e os sete pecados capitais

A literatura, como case calquera arte, linda con outras disciplinas. Mestúrase coa música para crear abominacións reguetoneiras ou marabillas sentimentaloides que proxectar en vodorrios e aniversarios mentres un superoito vergoñento amosa como eramos cando crianzas a unha concorrencia familiar a quen brilla xa o ollo marabillado. Mestura a fotografía para partillar sisudas exhibicións de motivos sinestésicos ollo-corazón-alma(letal). E tamén, por que non, comparte os marcos con outras artes máis servís como a culinaria, o artesanato, a pornografía. Poderíase dicir mesmo que a literatura en Galiza colinda en cada punto cardinal con todas as artes, aínda que máis ao sul tamén o fai cos sete pecados capitais.

A saber: coa gula; canto máis les (ou escribes) máis queres engulir. Entrar nun libro conleva devecer polo seguinte, devorar e tratar de disociar os campos visuais nunha operación que nos permita alternar a lectura dun libro co ollo dereito e outro co esquerdo. É un non parar, unha desgraza pracenteira, isto da nosa literatura, de aí que quen entre de cheo nas órbitas existenciais do mundo do libro non dea saído nunca de tal atrapamento e que por iso as cifras de vendas das autoras galegas estean tan disparadas nos últimos tempos. Abren librarías, multiplícanse os medios de difusión, a fungueira literaria non ten fin.

Mais coa preguiza tamén se comunica o literario. Ese dolce far niente de manexar a pluma de xeito automático que produce poesías que xa se xuntan soas para procurar que na Galiza practicamente un terzo da poboación sexa poeta. As galegas, cando falan, encentan versos así que que non farán co times new roman e unha desgraza imprudente. Tócase lubricamente coa ira. A xenreira de non gañar todos os certames, estar en todas as antoloxías, ser chamada a todas as convocatorias, simposios e demais saraos semanais é algo que favorece a fervedoira mísitca de calquera persoa inserida dentro do noso sistema literario; a xenreira capacitará a esa persoa para subir un banzo e pretender acadar a obra magna que encomie o minifundismo; a enfurecida catatonia da cegueira levará autores e autoras a escribir arroibados de incomprensión, de sedes vingativas e anceios de aparición e o aparato excretor-literario estará de novo engraxado para rodar.

Ah, e a vaidade, esa feira de espellos na que todas medimos dous metros quince e non pasamos por ningunha das portas, enchemos todas as plateas, ocupamos portadas de xornais, desbancamos a Superbowl, Eurovisión a celebrarse no próximo ano en Combarro e en termos de rima ABBA/ABBA. Todas somos imprescindibles e, quen non, quen se detén de pecar ou se resigna, cae do sistema nun ostracismo que a levará directamente a adicarse ás viles tarefas da ensinanza ou, nun planimundo cerebral aínda máis terrible, de calquera recuncho kafkiano da administración pública (oficinista! é unha das increpacións violentas máis utilizadas dos últimos tempos segundo o VOLGA).

Quen se detén de pecar ou se resigna, cae do sistema nun ostracismo que a levará directamente a adicarse ás viles tarefas da ensinanza ou, nun planimundo cerebral aínda máis terrible, de calquera recuncho kafkiano da administración pública.

Porque acaparar acaparamos, esa sede de colleitar o da nosa leira e o da veciña levounos cando crianzas a mariscar furtivas na praia da nosa infancia, a guindar pexegos na do cura e a levar catro libros cun carné de biblioteca que só permitía tres. Agora queremos unha columna en cada diario, e escoitarnos en estéreo na radio, na tele e no ding-dong-ding dos centros comerciais. Ah, as nosas voces soando poeticamente lúbricas nos vizosos espazos artísticos das ondas, esas que rastreamos a base de dial e de podcast que levarnos á orella para –luxuriosamente– facermos amantes de nós mesmas no retrouso (que poema tan bo, parece meu). Quen non se ten rozado a si mesma nos nutridos estantes de poesía do hipermercado do barrio e sacado o lombo como quen saca a lingua para ofertar o seu libro aos ollos devecentes do público, así, como quen non quere, a puntiña nada máis.

Mais o pecado que nos define se non entramos neste círculo de pracer, ese que nos redime se non valemos para xuntar palabras e mellorarnos coma deusas das letras en cada trazo, aquel pecado que non limita con nós senón que nos reboza (porque o primeiro exercicio para a casa en primeiro de poeta é facer a croqueta sobre os éxitos do resto da xente) é a envexa. Esa siamesa de cada quen, esa que sendo igual a nós parece máis guapa, máis perfecta, ódiame mellor, come do meu prato, esa, a envexa, danos a alternativa intrínseca a este estado da alma de quen escribe e que é a amargura: ir dacabalo do resto con aspecto humano pero conduta de mosca, rebulir inoportunamente cargando cos complexos en voz alta e dos que só se escoita un zunido espantoso, en fin, ser un troll, que tamén ten a súa complexidade e o seu aquel.

A Coruña, 23 de xullo