"A xente que sae agora en greve é a mesma que sae na Diada ou no xuízo"

Laura R. Cuba | Compostela | 3 de decembro. Hai 14 meses que o presidente de Ómnium Cultural Jordi Cuixart foi posto en prisión preventiva en espera dun xuízo no que se lle acusa de rebelión. Ao longo deste tempo, o vicepresidente da entidade Marcel Mauri (Badalona, 1977) está a asumir a función de voceiro da asociación cultural, posición desde a que denuncia o devir represivo do Estado español. Unha das súas últimas comparecencias públicas foi na Galiza, dentro da campaña Mañá podes ser ti, na que alerta sobre o retroceso de dereitos e liberdades que afectan a toda a sociedade.

En que punto se atopa agora mesmo o proceso xudicial contra Jordi Cuixart? Cales son os plans de cara ao xuízo?

O xuízo está agora mesmo nas cuestións de previo pronunciamento, onde cuestionamos que o Tribunal Supremo estea capacitado para poder xulgar esta causa porque a Jordi Cuixart correspóndelle -como persoa non política e non aforada- que o xulgue un xulgado catalán, e cuestionamos tamén Vox como acusación popular e recusamos tamén Marchena e o resto de membros do Tribunal porque entendemos que se manifestou claramente a parcialidade do xuíz Marchena na medida en que é un xuíz do PP e está sinalado claramente. Soubemos, a través dos seus Whatsapp, que controlan até a Sala do Tribunal Supremo. Estamos nese momento cuestionándoo todo porque entendemos que é un xuízo que non ten ningunha garantía procesal. E por iso estamos a protestar neste momento de cuestións previas. Imos nuns días presentar tamén o escrito de defensa, pedindo novamente evidentemente a liberdade de Jordi Cuixart, tal e como están tamén pedindo Amnistía Internacional, Front Line Defenders, a Organización Mundial contra a Tortura... Estamos aquí. O lóxico, se o Estado español fose democrático e houbese separación de poderes, é que os presos políticos xa estivesen na rúa e o xuízo sería celebrado en circunstancias distintas. No caso de Jordi Cuixart habería unha absolución inmediata, porque el non cometeu ningún delito.

“Neste momento estamos a cuestionar todo porque entendemos que o xuízo non ten ningunha garantía procesal”

Que esperanzas gardan desde Ómnium, son optimistas?

Non, non, ningunha esperanza. Nese sentido, coa xustiza española cero esperanzas. Coa capacidade de victoria política, da cidadanía de Catalunya… Toda a esperanza. Toda.

Isto tamén se aplica á situación doutros membros do Govern?

O caso de Jordi Cuixart é distinto do de Junqueras, como o de Oriol Junqueras é distinto de Carme Forcadell. Cada un ten as súas peculiaridades. Non o facemos para que, no caso de Jordi, teña unha acusación distinta ou menos anos. Non. Facémolo porque cando imos polo mundo e dicimos que o presidente dunha entidade cultural con 130.000 socios está na cárcere por facer manifestacións pacíficas levan as mans á cabeza, non? Como cando dis en calquera lado que a presidenta dun Parlamento está acusada con 17 anos de cárcere por permitir que se poida debatir. E o mesmo pasa con Oriol Junqueras. Polo tanto, cada un deles ten unha liña de defensa unitaria desde o punto de vista da formulación dun xuízo político, mais con peculiaridades porque así permítenos denunciar e tocar máis frontes. E iso, no caso de Cuixart simboliza o caso dun activista social e cultural que está na cadea. Só pasa en Turquía ou na China. A situación, agora mesmo, é que hai moita xente que está a ser perseguida. Hai líderes da CDR que son perseguidos ou están no exilio, ou que están confinados nas súas poboacións… Evidentemente, a nosa solidariedade está con todos e por iso facemos campañas como Mañá podes ser ti, para amosar a nosa solidariedade con estas persoas.

Fala do exilio. Que constancia ten de como están a vivir a represión alá?

O exilio é tamén moi duro, porque a incertidume e a falta de liberdade de movemento tamén é parte do exilio. O que nos reportan desde o exilio é moito éxito desde o punto de vista da xustiza internacional. O caso do Tribunal de Schleswig-Holstein que fallou en favor de non extraditar por rebelión. O caso de Bélxica co procès e con Valtónyc, que tampouco o extraditaron… Ou tamén o que pasou en Suíza, que non extraditaron a Marta Rovira nin a Anna Gabriel. Ou o mesmo en Escocia con Clara Ponsati… É a xustiza de moitos países da Europa. Claro, a cárcere é España, que se está a converter nunha cárcere para todas as que cuestionamos este rexime do 78, este rexime vello e caduco que intenta aferrarse como pode ao poder.

Ao mesmo tempo, en Catalunya está a rexistrarse certa presión ou convulsión social coas xornadas de greve en numerosos sectores. Como valora estas mobilizacións e a resposta do Govern?

Mira, as que queremos a independencia de Catalunya nunca o formulamos como unha idea de quitar unha bandeira e poñer outra. Precisamente porque non vai de bandeiras nin de himnos. Vai de construír un país, unha sociedade que sexa máis xusta. E precisamente son as servidoras públicas -as médicas, as bombeiras, as profesoras…- quen cada día se están a xogar para construír un país que sexa máis xusto. Fano ademais nunha sociedade como a catalá, con moitas desigualdades: 23% da poboación en Catalunya vive no limiar da pobreza. Polo tanto, construír un país libre e unha república tamén pasa porque os colectivos máis vulnerábeis e as servidoras públicas poidan desenvolver a súa actividade con plenitude e non con estes recortes que sufriron estes últimos anos. Se non somos sensíbeis ás reivindicacións que hai na rúa en tantas loitas compartidas é que non estamos a entender nada. Esta xente que está a saír agora polos seus dereitos como servidores públicos é a mesma xente que sae o 11 de setembro na Diada ou que sairá no xuízo. Son as mesmas persoas, é o mesmo pobo, polo que a reivindicación nacional e social son dúas caras da mesma moeda. Non ten sentido unha sen a outra.

“Quen formulamos a independencia de Catalunya sabemos que non vai de quitar unha bandeira e poñer outra, senón de construír un país e unha sociedade máis xusta”

De cara ao próximo ano, veñen polo menos dúas citas electorais importantes. Nas europeas, ERC fará unión con BNG e Bildu sen contar con JxCat?

Nós desde Ómnium sempre dicimos que somos unha entidade que nos financiamos 100% sen diñeiro público precisamente porque nos gusta a nosa independencia como entidade. Somos moi respectuosos cos partidos políticos mais non nos gusta que os partidos se metan na nosa vida, polo tanto tampouco nos metemos na vida dos partidos. Entendemos que os partidos xa saberán cal é a mellor forma de maximizar os votos nas eleccións. A partir de aí, o único que lles pedimos é que teñan unha estratexia unitaria para avanzar e que saiban que a xente reclama unidade e rigor nas formulacións. Estamos convencidas de que, se deciden ir xuntas ou separadas nas eleccións, debe haber unha unidade que permita avanzar nos obxectivos políticos.

E nas municipais, conta que haberá mudanzas?

Exactamente o mesmo. Estamos convencidas de que haberá unha maioría moi ampla en moitos municipios onde as forzas republicanas e soberanistas van imporse e estamos seguros de que en moitos sitios haberá alianzas preelectorais que serán positivas e haberá outros puntos nos que decidirán ir separados. Porén, despois tamén se intentará formar os gobernos máis eficaces para continuar a avanzar naquel obxectivo de crear un país máis xusto.

Non agarda sorpresas?

Non, non esperamos sorpresas. Está claro que Ciudadanos, que por agora ten moi pouca implementación, terá máis concelleiros; aparte disto, pouca cousa máis pode pasar.

“O Estado tería que cumprir a lei e achegar os presos políticos no País Vasco, na Galiza ou con calquera outra presa política que puidera existir”

Agora mesmo, e dentro do seu longo historial de represión e abusos penitenciarios, o Estado español permitiu o achegamento dos presos políticos cataláns. Pode isto afectar a outras presas políticas do Estado español?

Claro. A represión do Estado sempre existiu, o que pasa é que se exacerbou en colectivos pequenos que non tiveron a capacidade de reaxir e ficaron moi silenciados. O que pasa co caso catalán é que están intentando acabar cun movemento dunha maioría social en Catalunya. E iso, claro, ten unha contestación social moi ampla. O que debe facer o Estado nese sentido é tentar cumprir a lei. Non houbo ningún beneficio penitenciario para os presos políticos cataláns. O único que se fixo foi cumprir a lei mediante ese achegamento que o PP non quixo facer e que o PSOE se viu obrigado a facer. E tería que facer exactamente o mesmo no País Vasco, na Galiza ou con calquera outra presa política que puidera existir, porque iso é o que di a lei. É que senón estamos a aplicar unha dobre condena, á persoa que está encarcerada e ás familias.

Xogou Catalunya mellor as súas cartas? Pode isto axudar outras persoas nunha situación similar?

Claro, Catalunya é especial primeiro pola magnitude , a represión, unha visibilidade moi ampla… Tamén cómpre destacar é unha situación preventiva. Veremos que acontece despois do xuízo. Porén, se a partir disto abre un debate profundo e hai unha mudanza que afecta de xeito beneficioso o resto de presas políticas ou persoas na cadea que están lonxe das súas familias… Benvido sexa! Os que coñeciamos a cadea de lonxe tamén vimos este ano unha realidade que é moi dura. Non só para os que son presos políticos, senón tamén para os presos comúns. A cárcere en España está concibida para colocar ás excluídas da sociedade e esquecer delas. A cárcere é un fracaso en todos os sentidos e esta experiencia tamén nos serve para valoralo e intentar cambiar as cousas.