Mitos e pantasmas en Manhattan

Gonzalo Trasbach

Compartilhar no facebook
Facebook
Compartilhar no twitter
Twitter
Compartilhar no google
Google+
Compartilhar no whatsapp
WhatsApp
Compartilhar no telegram
Telegram
Compartilhar no email
Email
Compartilhar no facebook
Compartilhar no twitter
Compartilhar no google
Compartilhar no whatsapp
Compartilhar no telegram
Compartilhar no email

Ninguén nos esperaba cando aterramos en Nova York. Mais todo nos agardaba, non si, meu ben? Coma os espectros dos mitos da miña mocidade, que comezaron a patexar con enerxía no limo da miña memoria. Na cidade de Manhattan, que de moi antigo tiña catalogada coma un lugar puritano, o catolicismo, aínda que sexa de orixe irlandesa, é algo máis forte ca un refacho de luz, calor e sabor. Entre un enxame de xigantes de aceiro, aluminio e cristal, o azul, o dourado, as torres, o rosetón da fachada e a cruz da catedral de St. Patrick aloumiñan o espazo caladamente. Sentado dentro do templo neogótico lembrei que o poeta Charles Olson e o escritor Jack Kerouac eran católicos e de familias obreiras.

Nós, cando éramos estudantes tamén tíñamos sido puritanos ao noso xeito. Iso si, vestíamos vaqueiros e chaquetas de pana e líamos a Marx e a Sartre. Isto xa nos daba o título de progres. Aos que non nos enchía de todo esa ladaíña, clandestinamente, mirábamos para o outro lado do Atlántico. Aló había profetas e xamáns con outras visións. Arrancaban os anos 70, os que se encargaron de limpar as sobras dos banquetes dos dourados 60, recollidos en fotos de cores Kodak: dos festivais non tan libres coma se dicía, das ilusións revolucionarias que ficaban xa rebentadas nas gabias, como Billy The Kid e a súa pistola.

Cando ascendemos ao miradoiro do piso 86 do Empire State, contemplando as fotos en branco e negro dos obreiros que levantaron este emblemático edificio, pregunteime: ‘cantos galegos terían traballado nesta obra?’. Logo mirei cara ao barrio de Chelsea. Saltaron chispas de luz. Diante de mín apareceu Bob Dylan coas mans nos petos e camiñando con Allen Ginsberg e a súa cuadrilla. Vida e mitoloxía na grande cidade! Dylan Thomas e Kerouac, os dous nutríndose do Finnegans Wake de James Joyce. O poeta galés, que daquela estaba retocando Baixo o bosque lácteo, esborrallouse por última vez na habitación 104 do Chelsea Hotel, daquela toda unha institución da cultura underground norteamericana. Caían acios de luz sobre a Big Apple.

Descendemos á rúa. Xa pola noite desembocamos no Soho e rememoraches que por esta zona Thomas emborrachábase con Malcolm Lowry. Isto ocorreu despois de que o británico tratase a Ginsberg coma un chulo de putas.

Vas relembrando. Cando eras estudante nunca te imaxinaras o tribal e interconectada que estaba a escena contracultural norteamericana. Todos se coñecían. Todos follaban entre si. Coma outro calquera movemento artístico destinado a acabar engaiolado nun museo.

Cando no West Central Park entramos no Museo de Historia Natural, diante do espazo dedicado aos bisontes e búfalos, lembreime dos moradores orixinarios destas e das terras máis aló, ao oeste. Foron arrasados. Só deben quedar algunhas reliquias sagradas dunha raza case exterminada. De pequeno, nas pelis do oeste, case sempre ía cos apaches. Parecíame que estaban orgullosos da súa condición primitiva e das súas implacables medidas para sobrevivir ao lado dun coloso, un coloso que vían era irresistible. Pero tal vez non se decataron da utilidade do tren e do teléfono.

Camiñamos entre relucentes rañaceos. Un vento xeado sube de River Side. Vas relembrando. Cando eras estudante nunca te imaxinaras o tribal e interconectada que estaba a escena contracultural norteamericana. Todos se coñecían. Todos follaban entre si. Coma outro calquera movemento artístico destinado a acabar engaiolado nun museo. De feito, os beats dos 40 deitáronse todos con todos nalgún intre, coma nunha cápsula convulsa de favores e intercambios. En Nova York repasaches a constelación de mitos de toda unha época. Foi no mesmo West Central Park onde mataron ao teu admirado John Lennon.

O feito tivo lugar un 8 de decembro de 1980. Ás portas do edificio Dakota, onde aínda reside a súa viúva Yoko Ono, cando xa caía a noite sobre Manhattan, Mark David Chapman matou a tiros ao músico nado en Liverpool en 1940. Dentro do pulmón da cidade, atópase o Strawberry Fields, un xardín con 150 especies de prantas distintas, levantado na súa memoria e un mosaico circular coa palabra “Imagine”, doado pola cidade de Nápoles. Neste parque durmiu algunha vez outro dos teus mitos, este aínda vivo, pese a que ao seu carón caeron varios máis: Patti Smith. A autora de Horses chamou á miña porta a noite que visitamos Times Square. Sabía que traballara nunha librería preto da Quinta Av. Foi aquí onde coñeceu a Robert Mapplethorpe, que era de Coney Island.

Nos seus arredores a sida xa facía estragos…Houbo tantas esperanzas rachadas, tantos lirios murchos, caeron tantas estrelas deslustradas do ceo sobre as beirarrúas e pasadizos…

Summer Love, 1967. Daquela, Patti e Robert selaron unha amizade que durou ata 1989, cando o fotógrafo morreu de sida. Ambos os dous chegaron a aloxarse no Chelsea Hotel, onde compartiron espazo con Ginsberg, Andy Warhol e o séquito deste. Por ese establecemento pasaron músicos, escritores e artistas daquelas épocas. Camiño do festival de Woodstock, pasaron por alí desde Janis Joplin até Grace Slick da Jefferson Airplane, e Jimi Hendrix ou Leonard Cohen. Pero tamén nel atoparon refuxio guitarristas rueiros, belezas dopadas, poetas enganchados á heroína… Nos seus arredores a sida xa facía estragos… Houbo tantas esperanzas rachadas, tantos lirios murchos, caeron tantas estrelas deslustradas do ceo sobre as beirarrúas e pasadizos…

Na tarde do sábado que nos detivemos no Bovery, diante dun club estaban aparcadas relucentes limusinas brancas e negras, mentres circulaban arriba e abaixo 4×4 tan potentes que semellaban sofisticados carros de combate. Pero as carruaxes seguen resistindo nas beiras do cine París e do hotel Praza, e tamén ao lado da Columbus Circle. Esta é outra cara dunha Nova Iorque auténtica, furtiva, sensual, sobre a que ao atardecer escintila a luz dos cadros dos seus grandes pintores impresionistas abstractos.

Mais aínda ten outros rostros. A noite que nos nevou nos arredores do Empire. Caían as folerpas de neve sobre as nosas cabezas cando divisamos unha parella de homeless deitados no chan. Eran mozos e parecían ben abrigados. A noite na rúa, tanto aquí coma na nosa terra, é inhóspita, musitas. E preguntas: ‘onde se apiñan os expulsados e desfavorecidos?’. Tal vez nun bosque de ruídos e murmurios. Ou tal vez habitan nese universo subterráneo do que saen as fumaredas que vemos nas beirarrúas e nas estradas.

Boiro | 20 de maio. 

Gonzalo Trasbach

Gonzalo Trasbach

Licenciado en Filosofía e diplomado en Educación Básica (mestre) pola Universidade de Santiago, traballei durante máis de vinte anos en La Voz de Galicia, xornal co que aínda colaboro na edición do Barbanza cun artigo semanal. Agora exerzo basicamente de xubilado na miña vila, Boiro, onde vivo. Ocupo o meu tempo libre camiñando, nadando, lendo, escribindo, escoitando música e indo ao cine de vez en cando. Tamén achego algunha colaboración á revista dixital Café Barbantia. Son dos que penso que non só somos de onde nacemos ou pacemos, senón que tamén somos o que lemos, o que escoitamos, os cadros que contemplamos, as amizades que cultivamos...

4 comentários em “Mitos e pantasmas en Manhattan”

  1. Se ao viaxar un absorbe novas a través dos sentidos, ler a crónica dunha viaxe de quen coñece a istoria do lugar, convirtese nunha nova experiencia , nunha nova ollada , nunha nova viaxe. Bo comenzo Gonzalo, bo comenzo adiante.gal.

Deixe um comentário

4 comentários em “Mitos e pantasmas en Manhattan”

  1. Se ao viaxar un absorbe novas a través dos sentidos, ler a crónica dunha viaxe de quen coñece a istoria do lugar, convirtese nunha nova experiencia , nunha nova ollada , nunha nova viaxe. Bo comenzo Gonzalo, bo comenzo adiante.gal.

Deixe um comentário