Forza Arxentina!

Non me preocupo polo fútbol máis que cando a sobreexposición é tal que a fartura fai reclamar menos circo e máis falar de pan. É dicir, que non teño ningún interese nese deporte. Coñezo apenas as dinámicas mediáticas do fútbol-espectáculo porque para calquera que abra un xornal ou acenda un telexornal a información acaba diante dos ollos, con pouco ou ningún esforzo. Gosto máis do baloncesto, cuestión de costume tamén pois durante máis de 15 anos da miña vida o negocio familiar estivo ligado á hostalería e a este deporte, mas desde aquela non lembro ter visto un xogo completo.

Mas confeso que na miña vida pasa unha cousa curiosa que dalgunha maneira tamén explica o poder do desporto, e en concreto de eventos como o Mundial de fútbol, como ferramenta de construción nacional e de creación de ideoloxía ao servizo do poder. Eu nacín na Arxentina, país que deixei con 11 anos pola vontade dos meus pais de procurar un futuro mellor a aquela época negra do peronismo encarnado en Ménem, nos anos en que o futuro desaparecía para unha clase obreira que chegara a gozar de certas comodidades económicas. Aterrei en Galiza en decembro de 1990 e aquel ano foi ano de Mundial de futbol. Pecho os ollos e son capaz de ver aquela mascota feita a base de cubos de Italia 90.

Das lembranzas que manteño da infancia as últimas vinculadas a Bos Aires están todas relacionadas con aquel Mundial, co patio da miña casa ao que apuntaba a televisión do cuarto dos meus pais para que vísemos os partidos as pequenas mentres o país -como habitualmente- se paralizaba durante o mes no que unha nación atrapada nas redes do FMI, saqueada polos seus dirixentes, sangrando aínda polas feridas das súas desaparecidas, e que perdeu as Malvinas ante Inglaterra e sentiu cobrarse a vinganza a través dun gol e dun Mundial, presumía orgullosa ante o mundo de aquelo no que aínda se sentía grande e poderosa.

Pecho os ollos e son capaz de ver aquela mascota feita a base de cubos de Italia 90.

Lembro a Arxentina xogar contra a URSS, a Pumpido, unha especie de prócer ou guerreiro mítico, lesionarse e a entrada dun tal Goycoechea convertido desde aquelas en heroe nacional por salvar os xogos de cuartos e semifinais aos penaltis. Lembro a sensación de triunfo histórico instalada no meu entorno tras a vitoria ante Italia e lembro como a final contra Alemaña enchía as rúas de xente para celebrar un subcampionato que sabía a vitoria e que instalaba no imaxinario popular un relato incontestábel: Italia dera a través do árbitro o Mundial a Alemaña porque Arxentina a eliminara en semifinais. Épica e fantasía naquela sorte de éxtase colectivo. Lembro por cima de todo iso que aquel mundial deixou instalada na miña memoria, e nese lugar do cerebro no que fican as cousas importantes, unha cantiga que inventamos e que non deixamos de cantar durante a noite que, no carro familiar, nos levaron a percorrer as rúas do centro de Bos Aires onde miles de persoas saían “celebrar” un subcampionato do mundo. Ruído, alegría, “papeliños” e a convicción colectiva dunha grande conquista. Case místico, case de filme. Lembro e escribo e aínda brota algunha bágoa nin sei ben por que.

E por todo iso que lembro, cando chega un acontecemento destes non podo impedir a curiosidade de saber en que grupo lle toca xogar a Arxentina, que cantiga inventaron os seareiros desta volta, que día xoga, contra quen, curiosidade de ir ollando os resultados, con distancia mas con interese. E de sentir que as vitorias da equipa son algo máis que as vitorias de calquera outra equipa.

Non ocuparei, obviamente, moito do meu tempo en atender a este espectáulo cada vez menos deportivo e máis económico que comeza estes días en Rusia, porque sei que non é máis que negocio e chauvinismo para continuar a alienarnos mentres seguen empobrecendo as nosas vidas. Mas sempre que descubro esa sensación de curiosidade ou interese pola miña parte lembro o forte que é a construción da hexemonía cultural nas nosas sociedades. A facilidade que ten para instalar en nós adhesións e sentimentos de pertenza. Que sen manter costumes vinculadas á miña orixe a selección nacional arxentina ten nalgún curruncho das miñas lembranzas liña directa coa infancia e coa necesidade humana de recoñecernos parte dunha comunidade.

Serve -e asúmoa- como contradición política mas sobre todo para entender o potencial do deporte como ferramenta política: eu tamén quero que as miñas crianzas sintan que son parte da súa comunidade, e quero que alá onde estean sintan un vínculo co lugar do mundo no que desenvolvan a súa infancia, tamén a través do deporte.

Por iso as independentistas reclamamos seleccións nacionais deportivas e por iso é importante a Irmandiña.

Gocen da frivolidade do mundial sen mancarse, en 4 anos volve.

E que gañe Arxentina!