O legado de Germán Coppini
Gonzalo Trasbach
O pasado día de Noiteboa fixo cinco anos do pasamento de Germán Coppini (Santander, 19/11/1961-Madrid, 24/12/2013), o mítico cantante de Golpes Bajos, o histórico grupo de Vigo e unha das bandas máis creativas e potentes da música popular, non só dentro de Galicia, senón tamén no panorama nacional e pode que internacional, no inicio da década dos oitenta. E se ao acabar o 2018 tivo lugar o quinto cabodano do intérprete, neste 2019, mellor dito, o vindeiro mes de marzo fará trinta e cinco anos que se publicou A Santa Compaña (Nuevos Medios), o único LP que gravou a formación viguesa e que exemplifica a fabulosa singularidade do curto proxecto musical que protagonizou Golpes Bajos.
Germán Coppini empezou a súa carreira en Siniestro Total, logo formou con Teo Cardalda Golpes e tres anos despois comezou a súa etapa en solitario, unha etapa na que desenvolveu unha grande actividade non só musical, senón tamén cultural e mesmo política. Cando, logo da incorporación do excelente multiinstrumentista Pablo Novoa e do baixo Luis García, a banda apareceu no programa La edad de oro da TVE, que dirixía a tamén malograda Paloma Chamorro (Madrid, 1949-2017), causou unha formidable impresión, un enorme impacto tanto pola súa proposta musical coma polas letras das cancións e mesmo pola súa aparencia estética.
A presentación do seu debut, un EP homónimo (1983), cuxa fantástica portada levaba e leva a firma de Ceesepe (Madrid, 1958-2018), o ilustrador e pintor madrileño, resultou tamén histórica, pois naquela actuación televisiva latexaban cancións dun fondo e un pouso inesquecible como Malos tiempos para la lírica e No mires a los ojos de la gente, dúas xoias que deixaban ben definido o que ía ser o seu libro de estilo. Cando andaban coa xira para dar a coñecer A Santa Compaña, en Barcelona presentaron un precioso mini-LP Devocionario, e ao mesmo tempo anunciaron a súa disolución.
A voz de Coppini, talvez a máis poderosa e singular da súa quinta, era todo un puntazo no disco de estrea de Siniestro Total: ¿Cuando se come aquí? Coa agrupación de Julián Hernández nunha actuación na Cidade Condal recibiu un botellazo nunha perna e unhas cantas cuspiñadas, o que ao parecer foi decisivo para adiantar no tempo un novo cambio de rumbo na súa traxectoria artística.
Desenvolveu a súa ampla formación musical e cultural contando con estupendos músicos como compañeiros, Teo, Pablo e un Luis García que tecía uns baixos tecno-funk inéditos na escena sónica española. Golpes exhibiu por todo o territorio nacional unha riqueza emocional e sonora moi por enriba da media e que á vez era aceptada entre un público que sabía gozar da música sobria, rotunda e madura.
Golpes Bajos non durou nin tres anos (1983-85), e nese tempo legounos tres discos. Os proxectos curtos ían ser unha constante na carreira de Germán, aínda que no 1988 intentou un retorno con Cardalda, pero o reencontro resultou un fracaso. Ademais da súa poderosa capacidade vocálica, Coppini era un magnífico explorador en diversas paisaxes sónicas: canción melódica italiana, ritmos caribeños, hip-hop, dancehall… Mais estas combinacións non deron o resultado apetecido na época das vacas gordas. Foi saltando de proxecto en proxecto en compañía de diferentes socios: ao lado de Nacho Cano sacou Edición limitada, un Ep de tres cancións (Ariola, 1986) e como solista co selo Hispavox dous LPs: El ladrón de Bagdad (1987) e Flechas negras (1989).
Ademais da súa poderosa capacidade vocálica, Coppini era un magnífico explorador en diversas paisaxes sónicas: canción melódica italiana, ritmos caribeños, hip-hop, dancehall… Mais estas combinacións non deron o resultado apetecido na época das vacas gordas.
Na década dos noventa apareceron discos baixo o seu nome e unha proposta con veteranos (Anónimos). Pero sen dúbida o máis destacado sexa o elegante Carabás (1996), onde reinterpreta a Pau Riba e canta e escribe coma os anxos. Xa no século XXI colaborou con músicos novos como Álex Brujas, o seu cómplice no dúo Lemuripop, ou grupos como os sevillanos Maga. Unha recompilación de rarezas como Las canciones del Limbo, que dá unha idea da súa audacia musical. Pouco antes do seu pasamento publicou América herida, con recreacións rockeiras do cancioneiro hispanoamericano, de Víctor Jara a Carlos Puebla, coa casa de Pablo Lacárcel. E tiña en mente ¿Se enterarán en casa?, con ducias de maquetas dos seus grupos vigueses: Coco y los del 1.500, Mari Cruz Soriano y los que afinan su piano e, por suposto, Siniestro. Mais todo quedou sen saír á luz, porque a súa apagouse case repentinamente, como un sopro de vento do sur tumba unha vela.
Cando comezou o seu traballo en solitario foi maltratado pola industria discográfica, mais pese a todo desenvolveu unha intensa actividade nas marxes da música convencional. O seu nome estivo vinculado a dous grupos dos máis potentes da década dos oitenta: a primeira versión de Siniestro Total, xenuíno representante do punk nacional e os transcendentais Golpes Bajos, un dos referentes do pop-art español. Coppini tiña unha voz irrepetible e sobre ela xestou unha obra breve, pero emocionante e orixinal.
O libro sonoro que Coppini, Cardalda, Novoa e Garcia tiveron tempo de concibir no curto tempo que estiveron xuntos chegará aos trinta e cinco anos o vindeiro marzo: A Santa Compaña, obra precedida polo fabuloso debut Golpes Bajos, no que brillaban como estrelas tres pedras preciosas: Malos tiempos para lírica, No mires a los ojos de la gente e Tendré que salir algún día.
Cando comezou o seu traballo en solitario foi maltratado pola industria discográfica, mais pese a todo desenvolveu unha intensa actividade nas marxes da música convencional.
O álbum, que acaba de ser reeditado por mediación do selo madrileño Larvin, en formato de vinilo e sendo totalmente fiel ao material orixinal e co fin de celebrar o seu trinta e cinco aniversario, ilustraba, dunha parte, esa romántica melancolía que sempre alentaba en Golpes Bajos e que Coppini tan ben sabía estampar nos relatos cotiáns que bosquexaba (concentrada en pezas como Hazme un nueve, a fermosa Cena recalentada ou a crepuscular Hansel y Gretel, co foco nos cornechos menos amables dos contos infantís populares).
Pero, ademais, o grupo apostou por abrirse a rexistros musicais máis coloristas, cálidos e festivos, onde os sons tropicais e os baixos funky obrigaban a Coppini a potenciar a súa recoñecible inflexión vocal e a desdobrarse, mesmo, en varios personaxes dentro dunha mesma canción: Escenas olvidadas, La reclusa e a esmendrellante Colecciono moscas, cortes que figuran coma algúns dos momentos máis desatados do vocalista dentro da formación viguesa.
Golpes Bajos apostou por abrirse a rexistros musicais máis coloristas, cálidos e festivos, onde os sons tropicais e os baixos funky obrigaban a Coppini a potenciar a súa recoñecible inflexión vocal e a desdobrarse, mesmo, en varios personaxes dentro dunha mesma canción.
Coa súa portada sen prexuízos, na que aparecen os músicos retratados de campesiñas galegas, A santa Compaña amosaba ademais unha aproximación á música italiana coa súa versión do clásico Come prima e ao mesmo tempo un achegamento á mitoloxía da nosa terra. O disco contén ao final do seu fantástico e misterioso percorrido unha das xemas máis divertidas do seu repertorio: Fiesta de los maniquíes, unha das cancións máis recordadas, pero que á vez é unha estupenda e atemporal crónica sobre a fauna postiza que pulula polas festas nocturnas.
Un ano máis tarde, Golpes Bajos despediuse, pero fíxoo regalándonos un precioso mini-LP, Devocionario (1985), onde catalizan con elegancia descubertas das anteriores gravacións, pero virando cara a paraxes sonoras máis enigmáticas. Na nosa retina aínda vive a súa imaxe ao fronte da nave celeste na sala Rockola de Madrid cantando coma un poseso “estoy enfermo, como envejezco”, acompañado de e empurrado por uns timbais tribais e selváticos e uns baixos entolecidos pola febre. Lembrándoo, pensamos en como imos envellecendo.
Boiro, 23 de febreiro.
Gonzalo Trasbach
Licenciado en Filosofía e diplomado en Educación Básica (mestre) pola Universidade de Santiago, traballei durante máis de vinte anos en La Voz de Galicia, xornal co que aínda colaboro na edición do Barbanza cun artigo semanal. Agora exerzo basicamente de xubilado na miña vila, Boiro, onde vivo. Ocupo o meu tempo libre camiñando, nadando, lendo, escribindo, escoitando música e indo ao cine de vez en cando. Tamén achego algunha colaboración á revista dixital Café Barbantia. Son dos que penso que non só somos de onde nacemos ou pacemos, senón que tamén somos o que lemos, o que escoitamos, os cadros que contemplamos, as amizades que cultivamos...
Apúntate ao boletín!
Recibe o noso Boletín cada 15 días cunha selección das nosas historias e outras recomendacións
Walser, o paseante
A fabulosa colleita do 68
Catro discos sobresaíntes con xenes galegos
O ‘Cabo Razo’ na lembranza
A chamada do ‘Ulises’ de James Joyce
Mitos e pantasmas en Manhattan
Outras opinións
Lupe Ces: Licuar o sexo/Liquar o sexo
Unha multitude dentro de Dylan
Algúns erros de esquerda que axudaron Ayuso
Outras opinións
Lupe Ces: Licuar o sexo/Liquar o sexo
Unha multitude dentro de Dylan
Algúns erros de esquerda que axudaron Ayuso