Que levas posto?

Hai uns días topaba nas redes sociais unhas infames declaracións camufladas como tips de moda e adianto do que vai levarse este outono inverno. Á marxe do pouco que me interesa o que pretenda levar o groso da sociedade como uniforme de clase, entendo que o que está de moda é a estulticia e que as linguas menos lexitimadas falen e sentencien sobre certos temas. Unha revista de moda facíase eco da repercusión social do movemento #metoo, no que miles de mulleres confesan abertamente ter sido agredidas e violentadas nalgún momento das súas vidas. Curioso que unha revista que coroa o iceberg social da agresión feminina abra a boca para pontificar sobre o problema e que o faga a través dunha relevante voz masculina, desas que se aproveitan do corpo da muller desde o primeiro ao último elo da cadea de produción de moda. Menos que verosímil. Ridículo. Falou, de novo, o Sanedrín. Este home erixiuse en salvador particular desa parte da poboación mundial que somos as mulleres cunha soa simple frase: “propoñemos que as mulleres vaian cubertas de pescozo a dedas sen perder a súa femininade”. Ou algo así. Loxicamente embaixo de tales envolturas recatadiñas e tépedas o corpo da muller é libre, feminino, voluptuoso e toda esa barafunda de cousas sobre as que debe decidir a mente que goberna cada corpo. Fede a burka. Fede a gaiola. Fede, aínda máis, a #atiquecheimporta, a desviar a atención do que é o auténtico problema. Elas, nosoutras, non somos o problema. Somos as vítimas.

“Curioso que unha revista que coroa o iceberg social da agresión feminina abra a boca para pontificar sobre o problema e que o faga a través dunha relevante voz masculina”

Hai unha tempada, un par de outonos-invernos deses que chegan ás grandes superficies para inaugurar estacións e compulsións, o alumnado da Universidade de Kansas abría unha exposición singularísima na que se exhibía roupa de vítimas de agresións sexuais. Todo o outfit, de cabeza a pés: camisetas amplas, vaqueiros, zapatillas. Camisas de cadros, chándal, correctos traxes de chaqueta, zapatos planos. Nada de pel ao aire se non me dá a gana (e se o fago, ben, e que?), nada de tacón de agulla, transparencias, minisaia. As roupas, os conxuntos completos, foran achegados por cadansúa vítima e ían complementados por unha breve descrición dos feitos. Nada que ver coa sedución ou a intencionalidade nos corpos delas, nas roupas delas. O problema está noutra parte, o que falla é o corpo que invade, a mente que agride. Como colofón desta absurdez, dicir que ata había un pixama.

A activista Jasmeen Patheja colecciona este tipo de testemuños tan gráficos para visibilizar onde non existe un problema pero si unha teima social, a da culpabilización das vítimas. Elas doan as súas roupas para demostrar o moi desviada que está a atención mentres continúan a responder perante un xuíz (ou xuíza), un tribunal médico, ante o seu propio círculo social “que levabas posto?”.

Unha publicidade tailandesa, cun dubidoso sentido do humor –negro- publicita unhas bragas de seguridade que marcan unha contorna avultada na entreperna. Unha empresa chinesa inventa unha saia de camuflaxe que, ao despregala por riba da cabeza, converte á persoa que a viste nunha máquina de refrescos. Suxeitadores que provocan descargas eléctricas, bragas que recollen as pegadas dactilares e todo o adn posible do agresor, roupa interior que causa interferencias para evitar o creepshow (gravacións ocultas feitas por móbiles que se inmiscen por embaixo da roupa das mulleres, sobre todo no transporte público).

A principios do século XIX as mulleres tiveron que enfrontarse a sancións por empregar como autodefensa os alfinetes cos que aseguraban o seu toucado; foi considerado arma branca. O que non se considerou foi o corpo da muller un terreo digno de lexislar con medidas de protección. A propia Raíña Vitoria de Inglaterra toucaba a súa cabeza cun sombreiro con parasol ríxido que a agochaba e que disuadía de calquera ataque.

“A principios do século XIX as mulleres tiveron que enfrontarse a sancións por empregar como autodefensa os alfinetes cos que aseguraban o seu toucado; foi considerado arma branca”

A culpa no estigma da roupa, un terrible medio de desviar a atención e, neste caso particular, unha busca de vendas a través do medo das mulleres a ser agredidas. Se enfundarse nun deses monos azuis de traballo fose cento por cento seguro, as traballadoras das fábricas non serían agredidas, o problema non tería pasado inutilmente á capa inferior das vestiduras, á roupa interior de seguridade, recorrendo a medidas medievais como cintos de castidade ou á “vaxina dentata” dos condóns antiviolación. O problema, señor bocazas da revista de moda de outono/inverno 2018, non está nin na capa máis exterior das que envolven o corpo feminino nin pegada á cana do óso. Está na outra beira, esa que vostede representa, esa que ousa recomendar precaución e mesura no vestir e no actuar pero que esquece dicir “non fagamos, respectemos, o problema somos nós, señores, machotes do mundo, que máis dá o chándal, a camiseta con pinchas de lixivia, as mallas apertadas de suar, a chaqueta de avoa. O suxo non está nos corpos que se expoñen senón nas mentes que toman isto como convites á invasión e ao des-respecto“. O problema non é o que levas posto. O problema é como eu decida entender uns sinais que nunca me detiven a entender.

A Coruña, 24 de setembro