"Queremos potenciar o debate sobre a folla de ruta do soberanismo galego no seu conxunto"

Erik Dobaño | A Coruña | 26 de outubro de 2020. Hai hoxe un mes, o Movemento Galego ao Socialismo acordaba na súa terceira asemblea nacional “marcar un punto de inflexión” e “impulsar un proceso constituínte, unha nova ferramenta política, que defina novas prioridades, campos de traballo e formas de intervención”. Breixo Lousada é un dos portavoces designados para explicar e difundir a iniciativa. Por causa da covid19, a conversa é telefónica. “Chamamos a afortalar un espazo político desacomplexadamente independentista”, di o manifesto co que se presenta o proceso constituínte Sumarmos forzas pola ruptura, do que se pode participar a través das redes (aquí, aquí, aquí, aquí e aquí) mais tamén nos encontros presenciais que xa comezaron (este mércores 28 celebrarase un na Estrada).

Está esgotado o proxecto do MGS?

Non. Mais pechamos un ciclo, voluntariamente. O momento político mudou moito desde o 2006 e necesitamos adaptarnos ás novas circunstancias. Un revulsivo. Pretendemos dar un salto adiante, mantendo o capital político que nestes anos fomos humildemente acumulando. Pensamos que podemos chegar a máis xente, a novos sectores da sociedade, para ampliar o noso espazo político.

Nestes catorce anos, que obxectivos alcanzou o MGS e cales non?

En organizacións revolucionarias como a nosa, os obxectivos son moi ambiciosos e loxicamente estamos bastante lonxe de os alcanzar… Mais é certo que si conseguimos consolidar un espazo propio no seo do soberanismo e con capacidade de intervir. Somos un sector identificábel publicamente e manifestámonos en claves independentistas, con un discurso e práctica de clase e de combate do capitalismo. Penso que xogamos un papel na lexitimación que houbo do soberanismo e, sobre todo, na reorientación política e ideolóxica, e mesmo organizativa, do BNG desde que nacemos na época quintanista. Isto é algo que nos recoñece moita xente, conseguimos traer o BNG até as posicións que está hoxe en día.

Cara fóra transcende ese papel do MGS?

Desde hai dez ou quince anos até agora, o BNG mudou bastante na súa liña política, nas prioridades que defende… basta simplemente con comparar os discursos que se facían daquela desde cargos institucionais e orgánicos cos de agora. Parécemos importante termos recuperados determinados discursos e que ao fin se demostrase que iso non vai en contra duns bos resultados electorais. Que neste cambio se perciba o papel do MGS? Pois pode que fóra da base militante do BNG, non… e este proceso que abrirmos tamén debería servirnos para visibilizarnos máis publicamente e buscar un perfil propio que enriqueza a pluralidade do nacionalismo e o espazo frentista que é o BNG.

Como explican un proceso constituínte dentro do BNG?

Pode que iso teña xerado certa confusión. Estamos falando de ruptura, pero entendémola a nivel político, non orgánico… A nosa aposta é a suma de forzas, e pensamos que reforzar o noso espazo é reforzar os espazos unitarios tanto da CIG como do BNG como doutros espazos. Hai sectores que volveron ver con simpatía o BNG, e cremos que podemos axudar a que eses sectores se sintan máis cómodos nas estruturas do nacionalismo. Facer un pouco de ponte.

Como se leva esa idea ao plano práctico, como ten que mudar a organización e a súa participación en loitas concretas?

Non o temos definido, entre outras cousas porque isto é un chamamento e queremos que a xente que participe o faga en igualdade cos que xa estamos participando. Definir cousas entre todas. É certo que pensamos que se deben mudar un pouco as formas de intervención, que o centro da acción política ten que ser o traballo de base, a construción día a día do poder popular, en asociacións, centros sociais, sindicatos, no movemento feminista…

E a acción institucional?

Pois ten que estar ao servizo desta intervención, e non ao revés, como moitas veces ten pasado. Niso temos que incidir nesta primeira fase do proceso, porque hai xente que igual se sente un pouco distanciada da política electoral e institucional.

Tamén falan de cambios nas formas de organización…

Si, e un dos motivos ten a ver coa precariedade vital, porque entendemos que a dispoñibilidade que ten a xente para implicarse no é a mesma que podía ter antes. Debemos construír un modelo con diferentes círculos de implicación no que cada un poda achegar de si o que mellor poda en cada momento. Imos cara unha organización coherente en canto a principios e acción, mais flexíbel neste sentido para que poida haber máis xente vinculado.

En que espellos se están mirando?

Sempre estamos atentas ao que pasa no mundo. Tamén queremos potenciar nesta nova fase a formación e para iso imos analizar outros procesos de transformación que está habendo no mundo. Por exemplo, analizar o que pasou no proceso independentista catalán serve para sacar ensinanzas. Non sei se chamarlle espello, mais evidentemente Catalunya é unha fonte de inspiración. Na contorna máis próxima hai outras, como a esquerda portuguesa ou a vasca. Gustaríanos en todo caso ser orixinais orixinais, porque a traxectoria do nacionalismo popular galego así o vén facendo, e a nosa revolución témola que facer nós.

“Buscamos un perfil propio que enriqueza a pluralidade do nacionalismo”

Que precisa a política galega que vai achegar esta nova formación?

Na política galega e no soberanismo en particular botamos un pouco en falta o debate estratéxico, e táctico… como se relacionan entre si a táctica e a estratexia. Vimos duns anos de procesos electorais que esixiron unha dinámica e parece que estamos diante duns anos sen procesos electorais á vista. É momento de parar e mirar a medio e longo prazo. Queremos potenciar o debate sobre a folla de ruta do soberanismo galego no seu conxunto. Como relacionamos o discurso do día a día e nas institucións cos obxectivos de ruptura democrática co réxime español, de avanzar na república galega, de transformar a sociedade para construíla sobre bases diferentes…

Non se está facendo?

Non moito. Cada quen vai avanzando un pouco como pode no seu ámbito e dando respostas no momento. Hai que pararse. Levamos un tempo con ese debate e pretendemos que cada vez máis xente se implique. Sentarmos para reflexionar e elaborar esa folla de ruta.

Para o BNG o obxectivo a medio prazo, 2024, será conquistar o goberno da Xunta. Será esa a prioridade da nova formación?

Para nós, o obxectivo prioritario é a liberación e a transformación do país. Mais, por suposto, temos claro que as responsabilidades institucionais que asumamos son un medio para avanzar cara ese obxectivo. Obviamente hai que traballar para ter o mellor resultado posíbel e para asumir o goberno da Xunta que, usado intelixentemente, será unha ferramenta para avanzar no estratéxico. Cando falamos de análise, tamén temos que colocar isto enriba da mesa tendo en conta ademais a experiencia pasada de goberno na Xunta. O resultado foi o que foi e a crise do BNG durante os anos seguinte tivo que ver con aquela experiencia… Fai falta unha reflexión fonda sobre que imos facer aí e que imos facer diante dos límites que teñen as estruturas autonómicas. Hai que ter ese debate para que unha experiencia como esa non cree frustración.

Hai sensibilidade no BNG para dar estes debates?

Percibimos que, especialmente entre a base militante, si hai conciencia de que non hai que repetir aqueles erros. Nesa base militante e mesmo na social, si percibimos esa vontade de que hai que falar disto. Esperamos favorecer esta reflexión, na que participaremos de forma leal.

Neste proceso de reflexión estableceran algunha prioridade entre liberación social e liberación nacional?

Esa disxuntiva non existe. Son cousas que van da man. Non é posíbel transformación social ningunha sen unha ruptura democrático do marco do réxime español. No caso galego, e tamén noutros, esa transformación pasa pola construción das nosas propias repúblicas. Temos que ser quen de visibilizar que o discurso soberanista non é só unha cuestión identitaria, senón tamén que vai da cuestión fundamental da política: a loita polo poder. Se o pobo ten poder político, hanse facer políticas a favor desde pobo. Os acontecementos destes anos, coa reacción do réxime contra o proceso independentista catalán, fan entender que a ruptura vén por aí. A dialéctica da transición, reforma vs. ruptura, segue vixente; e o soberanismo só avanzará se vai da man da transformación social.

O seu lema neste proceso di: “Sumarmos forzas pola ruptura”. Houbo quen anunciou a ruptura hai cinco anos e aquí seguimos?

Se chega, non será por anunciala en voz alta, senón porque se traballou e se conseguiu cambiar a correlación de forzas. Pensabamos que o medre electoral de todas estas forzas da esquerda española ía ter o percorrido que tivo. O cambio social non se produce por un cambio na correlación de forzas electorais, senón que vén de algo máis profundo e que supón un traballo de longo alento e día a día… penso que esa foi unha das razóns polas que o BNG foi capaz de superar eses momentos adversos, por ese traballo de base que o enraíza na sociedade. Pode haber procesos sociais que se aceleren, como pasa en Catalunya, e para iso hai que estar preparados.

“Temos vontade de confluír con quen compartamos criterios políticos comúns nos espazos nos que podamos”

Cal é a análise que fan vostedes da situación actual?

A situación hoxe é de desmobilización, certo retroceso desde 2014. O contexto é mellor en canto a que a lexitimación do nacionalismo galego é maior. Parece que hai un vento favorábel para construír desde abaixo e non se trata só dunha moda electoral.

Aínda non rematou o xuízo da Jaro na Audiencia Nacional contra Causa Galiza e Ceivar. Que mensaxe lle transmite o MGS aos procesados?

Pois toda a nosa solidariedade política, tamén persoal, porque coñezo a algunha desas persoas. Como MGS sempre fuximos do sectarismo e consideramos compañeiras a todas aquelas que loitan pola liberdade do noso país. Este xuízo é parte da regresión democrática do Estado español, cada vez hai menos marxe para defender ideas políticas fóra do sistema.

Con varios procesos de reflexión abertos en diferentes espazos do independentismo, ven vostede posibilidades de que se produza algunha confluencia?

Temos vontade de confluír con quen compartamos criterios políticos comúns nos espazos nos que podamos. Coa xente que está rematando o Processo Trevinca, temos coincidido en diferentes espazos. Hai boa relación. Agora mesmo a diferencia principal está na nosa aposta por ese espazo unitario frentista que é o BNG.