Touro acumula contexto

Redacción adiante | Touro, 2 de novembro. Pode que hoxe na Limia se constitúa a seguinte plataforma veciñal, desta volta, para denunciar o problema da contaminación do río, consecuencia da presión da gran industria agroalimentaria. Por todo o país proliferan os colectivos que se defenden contra as agresións das que ninguén nos defende: en Coristanco foi antes a mina e agora os eólicos, na bisbarra de Compostela o lixo, na Limia os xurros e os herbicidas, en Touro a mina. En Touro parou onte Lidia Senra, a eurodeputada, que esta mañá andará de visita por Vilar de Santos, na Limia. Senra abrigou a charla dunha compañeira de loitas.

Yayo Herrero é unha especie de Naomi Klein española. De feito, ten compartido algunha vez escenario coa xornalista canadiana. Como Klein (ou Susan George) a nivel global, Herrero dedícase no Estado a espallar unha boa nova: outro mundo é posíbel. Lidia Senra (e outras) tentan facer o mesmo no país.

A conferencia de Yayo Herrero en Touro ten un alto valor propagandístico, que é o que precisa a loita que aquí manteñen as veciñas e veciños, sempre menos dos necesarios, que esta noite escoitan á activista madrileña crear contexto, dotar á pelexa contra a mina de cobre que quere reactivar Atalaya Mining de argumentos, inxerila nun movemento global de resistencia. Contarlles, ao fin, que non están soas, que hai moitas outras ollando para estas aldeas. Herrero vén rachar esa sensación de illamento e tamén aplacar a angustia. “O medo só é paralizante se non sabemos cara onde saír correndo”, di ao final.

Herrero fala unha hora e pico sen mirar os papeis. Fía un discurso persuasivo que se sustenta nalgunhas premisas compartidas: somos dependentes do ecosistema e dos nosos corpos, pero o capitalismo e a súa cultura desenvolvéronse de costas ás bases materiais da vida humana, este modelo económico declarou unha guerra á vida, porque nada pode crecer dun xeito ilimitado: nin un bosque nin unha cidade nin este sistema.

“Vou facer un exercicio de amargura”, advirte. E relata unha cadea de prognósticos aterradores: o pico do petróleo en 2006, o do uranio, para 2060, a taxa de retorno enerxético das renovábeis é un terzo inferior á do petróleo, a da enerxía solar, dez veces menos, estas fontes poderán atender as necesidades humanas mais non ao ritmo de consumo actual. “Haberá que aprender a vivir con menos enerxía”. E no contexto a loita de Touro toma sentido: “para levar adiante esta transición enerxética precísanse minerais, minerais para facer placas solares, coches eléctricos, desenvolver a cuarta revolución industrial… e por iso as loitas polo control do solo intensificouse, asistimos a unha pugna polos recursos, pero o cobre tamén pasou o seu pico, o do litio e o do platino están próximos”.

Yayo Herrero sitúa a audiencia do gran salón do Pazo de Andeade fronte a unha disxuntiva: ou solo para producir ou solo do que extraer. E sinala que nesa guerra contra a vida tamén van ganando os ricos, que a pegada ecolóxica dun país como o de Kuwait é tres veces a de Noruega, pero se todos vivísemos como os noruegueses, farían falta catro planetas.

Di Herrero que nesa guerra se saquean recursos e se expulsa xente da súa terra. O relato empeza a resultar próximo aquí. E di máis: “a verdade material do capitalismo global é puro fascismo, hai unha concepción supremacista, e o que daquela foi a loita polo chamado espazo vital, hoxe devén na loita por acumular recursos que permitan soster esa pegada ecolóxica”. No planeta de hoxe volve haber xente prescindíbel, “pero no Norte os recursos do Sur seguen entrando, o que non entran son as persoas”.

“A verdade material do capitalismo global é puro fascismo, hai unha concepción supremacista, e o que daquela foi a loita polo chamado espazo vital, hoxe devén na loita por acumular recursos que permitan soster esa pegada ecolóxica”, di Yayo Herrero.

E conclúe o trazo cunha constatación desalentadora: ás esquerdas non fixeron unha análise material completa, estamos nun capitalismo estancado e mentres a clase traballadora caeu na “fase da concertación”, as políticas públicas de esquerda seguen insistindo en que hai algo que repartir. “Esas políticas son inútiles”, sinala, “só van abrir a porta ao neo-fascismo”.

No salón grande do Pazo de Andeade medio cento de veciñas e veciños convertidos en activistas para que unha mina non os enterre en vida buscan alento en Yayo Herrero. Acumular contexto está resultando asfixiante. Alguén entre o público di que, visto o visto, é mellor apagar e marchar. Pero Herrero, e todas as mulleres que a abrigan na charla, non se renderon aínda.

“Teremos que aprender a vivir con menos e cun reparto máis xusto. O século XXI porá a proba a moral da Humanidade. Ou se produce un reparto radical da riqueza ou o que teremos será fascismo”

“Nós somos quen de resistir crises e, tamén, de crealas. Sabédeo”, advirte a activista. E anima a loita pola “hexemonía”. Metéronnos en tres guerras: a guerra convencional que se libra en Siria e noutros lugares do mundo polos recursos, a guerra polos dereitos sociais e políticos que se libra en todo o mundo, e unha guerra antropolóxica.

“Na disputa da hexemonía económica é onde imos máis avanzadas. Non é certo que non haxa alternativa. A escala local, a escala meso e a escala macro hai propostas elaboradas desde hai tempo. Igual non temos a folla de ruta completa, pero si sabemos como mudar o mix enerxético, como producir alimentos saudábeis, como cambiar o modelo de transporte, as urbes, as casas… Pero todas elas atacan ao poder e aos seus beneficios. Hai que ser conscientes de que isto é un conflito e que os que acaparan poder e riqueza non se van desprender delas con agrado”, di Herrero.

Por iso a política, pero a política hoxe está chea de trampas: “A min non me dá igual quen goberne, pero ou temos maiorías organizadas que queiran e desexen os cambios, ou aínda que cheguen as persoas dos nosos soños ás institucións, non van poder facer practicamente nada. Primeiro porque as institucións xa son neoliberais en si mesmas e están deseñadas para impedir cambios. Hai que facer desobediencia institucional, e para facer desobediencia institucional fan falta maiorías sociais que queiran e desexen os cambios”.

O combate máis complexo por cada unha das tres hexemonías dáse sen embargo no eido da hexemonía cultural. “Teremos que aprender a vivir con menos e cun reparto máis xusto. O século XXI porá a proba a moral da Humanidade. Ou se produce un reparto radical da riqueza ou o que teremos será fascismo”. As mulleres e os homes de Touro que se moven contra a mina xa coñecen, por se non coñecían dabondo, cal é o mapa do mundo no que pelexan. Os mapas son necesarios en calquera batalla, tamén para parar unha mina.