"O patriarcado síntese ferido de morte; e fai ben porque o está"

Entón, que nos pasa coa ‘Manada’?

Socializouse o feminismo e moita xente que acaba de aterrar no feminismo e ten esa visión. Eu non sei se a partir de agora comeza haber unha fracción do feminismo punitivista, pero xa digo que non o é xenealoxicamente. É que para moita xente que nunca se parou a pensar que cona pasa coa violencia sistémica, que pasa co abuso de poder, de súpeto atópase na situación de facer súa a loita, de sentila como propia aínda que non a sufra, e aparece a idea de vinganza. Moi humana. O noso traballo é de décadas. Detrás do caso da Manada está non só a violencia brutal do machismo, senón por exemplo un concello que traballou ben. En Iruña ao día seguinte toda a praza, en San Fermín, encheuse aínda máis que o propio día cunha mobilización de rexeitamento da agresión. Iruña está sendo un exemplo de como traballar a violencia machista nunha macro-festa, nunha das grandes bacanais mundiais, nunha cidade que pasa de 200.000 habitantes a un millón. A denuncia da violencia machista nos sanfermines comezou desde o minuto cero, desde que se montou o primeiro colectivo feminista, sempre estivemos aí e esta vez, por vez primeira, houbo un concello e un alcalde, de Bildu, que decidiron escoitar ás feministas e facer un protocolo contra esa violencia escoitando ás feministas. No caso da Manada ese traballo fixo que por exemplo na lectura da sentenza se escoitaran os berros na sala, porque non nos enganaron nin un segundo. Abrimos unha fenda que ten que servir para rachar o sistema.

“O que nos cabrea da ‘Manada’ non é a condena, senón a sentenza e o trato de favor cara aos que exercen a violencia patriarcal por parte dos que exercen a violencia de estado. Canto máis avanzamos na xustiza social e nas reivindicacións, con máis rabia responden.”

Despois desta ola de éxito o feminismo ten que pensarse novamente, como historicamente fixo en momentos chave?

Nese sentido creo que as augas teñen que volver ao seu rego. Temos que facer un traballo moi forte as feministas e toda a xente que estamos en contra de todos os sistemas de poder sistémicos e desas violencias para recolocar todo isto e dicir que realmente, malia á diferencia de trato, a non proporcionalidade no trato aos violadores da Manada en relación, por exemplo, os rapaces de Altsasu, iso de que a lei é igual para todas, dicir que sabemos que non. Que o cárcere non é igual para todas. Tócanos recolocar isto. Mesmo ás que levamos moito tempo nisto odiamos as prisións e odiamos o monopolio da violencia por parte do estado, e de súpeto ves que te atopas unha megamanifestación feminista na que parece que o que se está denunciando é que non estean en prisión. Pero creo que se escoitan voces e que soubemos articular que o que nos cabrea da Manada non é a condena, senón a sentenza e o trato de favor cara aos que exercen a violencia patriarcal por parte dos que exercen a violencia de estado protexéndoos. Tamén creo que foi unha sentenza reaccionaria, no sentido de que canto máis avanzamos na xustiza social e nas reivindicacións, con máis rabia responden. Ferimos de morte ao patriarcado, e non só as feministas que levamos moito tempo dando guerra. Ao socializar o feminismo e as nosas reivindicacións, o patriarcado síntese ferido de morte. E fai ben porque o está. A batalla continúa.

Es xornalista. Que opinas da dimensión mediática do feminismo. Parece estar de moda, non si?

Funcionamos, para ben ou para mal, dunha maneira gregaria. Realmente o bo de todo isto é que un caso como este da Manada move outro tipo de xente, porque a xente que nos mobilizamos facémolo sempre. Este caso foi un escándalo. As que sabemos de que van o patriarcado e a violencia institucional, podemos dicir: ‘aí tedes, isto é o que nos pasa, isto é o que significa violencia machista’. Ninguén pode mirar para outro lado. Os cinco tíos, roubándoa, agredíndoa, gravando, e despois unha sentenza que non o considera violencia. En comparación co caso das mozas e mozos de Altsasu, a desproporción é brutal e dá a medida do que o patriarcado e a violencia do estado significan hoxe. Desde o feminismo, levamos feito moito traballo de divulgación e concienciación. Dalgún xeito é como se por fin nos entenderan e existise unha sensibilidade social. E a resposta a este caso capitaliza toda esa forza. Quédome coa parte positiva. Haberá un antes e un despois. As mobilizacións trala sentenza foron enormes e a xente acompañou o proceso xudicial e mediático cunha mobilización permanente.

Tivo algo que ver neste grao de mobilización o pasado 8 de marzo?

É unha bola que vai medrando. As feministas levamos séculos empeñadas en acabar coa violencia machista. O primeiro que fixemos foi dicir que esa violencia estaba mal, que non debía suceder, desnaturalizala. Logo dixemos que esa violencia existe, porque era invisíbel. Son décadas de concienciación que foron como clamar no deserto… e, de súpeto, esa bola medrou. Mira por exemplo Las Tamaya, un colectivo feminista de acompañamento gratuíto para as persoas que sufriron violencia machista e que ocuparon unha casa nos oitenta converténdoa nunha casa refuxio para mulleres porque nesa época non existía. Pois elas dicíanme que cada vez que vemos que de repente todo o mundo fala de violencia machista tamén nos asustamos porque tememos a revitimización, as visións patriarcais, a vinganza punitiva.

“Oxalá conseguísemos convencer unha maioría da sociedade de que o monopolio da violencia por parte do estado e as prisións son unha merda e que a policía non pode ser como é.”

A pregunta que todas nos facemos: e despois do 8M que?

Puxemos en marcha unha bola social que non vai parar. É un momento de encrucillada. Eu non son nada alarmista con isto. Primeiro, porque son fases. Hai tempo xa que nos alarmarmos con segundo que cousas, ou que imos vendo e dicindo que non nos mola que isto se socializara desta ou doutra maneira. Por outro lado, os cambios sociais operan así. Non somos inxenuas, claro que sempre empregaron a violencia machista contra as mulleres e as nenas e nenos para reforzar os sistemas de control policial e carcerario. Oxalá conseguísemos convencer unha maioría da sociedade de que o monopolio da violencia por parte do estado e as prisións son unha merda e que a policía non pode ser como é.

Hai feministas preocupadas porque hoxe todo o mundo se di feminista. É iso un problema?

Si, é a obsesión de todas as feministas que coñezo! As militantes en todas partes estamos igual. Creo que nos toca gozar no sentido de que todo movemento revolucionario comeza sendo unha minoría e hai cousas que conseguimos co noso traballo e a nosa loita. Tócanos seguir dicindo o noso e seducir remarcando segundo que opinións e cales deben ser matizadas. Haberá xente que se ten feito feminista nos últimos tempos que seguramente seguirá sendo feminista sempre, todas tivemos unha evolución tamén. E haberá xente cunha evolución liberadora porque cando profundas en algo, atinas mellor. É o que toca, estar aí. O caso por exemplo do movemento MeToo nos Estados Unidos coas actrices de Hollywood: paréceme fascinante ver a moitas desas tías. Moitas cando descubrimos o feminismo dixemos: ‘eu xa era feminista e atopei o movemento no que mudar as cousas colectivamente e vehicular a miña rabia’. Todas as loitas sociais conectan cunha opresión que ti, máis ou menos, xa detectaras. Ver moitas tías que nunca foron activistas e que falan coa súa propia linguaxe e fan unha denuncia tan precisa resúltame fascinante. E tamén, a facilidade coa que identifican o inimigo e se suman á loita. Esas actrices que sempre as vimos como maniquíes andantes, confrontan unha industria machista dunha gran violencia e dan no cravo con moitas cousas. Este 8 de marzo foi moi apaixonante para as que levamos toda a vida no feminismo. Xa en 2017 démonos conta que algo pasaba, eu estaba en Bilbo e había moitas rapazas de 16, 17 anos… moi novas. Esa sangue nova é o que emociona.

Mais semella que todas esas cousas positivas que sinalas, non acaban de crelas no feminismo.

Somos sistematicamente desconfiadas porque levamos toda a vida loitando contra un inimigo invisíbel. Tendemos a sinalar, o feministómetro de merda. Vimos de aí, de desconfiar no seo do propio movemento do grupo do lado, dos outros colectivos. Compañeiras coas que compartes unha xenealoxía moito maior… pois imaxina a desconfianza sobre esta inmensa ola que se sumou… Creo que hai inercias revolucionarias de crernos sempre cheas de razón. Pero son optimista. Por fin se moven cousas, por fin pasa algo. E todo movemento revolucionario o que pretende é avanzar. O que pasa en Catalunya, por exemplo, co seu xaque independentista ao Estado español. Houbo unha fronte común de xente que apostou pola vía indepe. Como dicía Arnaldo Otegi, podedes metervos coa burguesía catalá pero algúns están na cadea pola súa aposta independentista. Cando ves esa fronte común, cando a nós nos dicían que coas armas non e a eles lles din que sen armas tampouco, sabes que é imparábel.