Pacto familiar

Este sábado tócame ir a Balaídos para honrar un acordo que hai máis ou menos un ano alcancei cos meus curmáns: converter os partidos entre os dous grandes equipos de fútbol galegos nunha ocasión para a reunión familiar. Vémonos pouco, como se os 150 quilómetros que separan A Coruña de Redondela fosen unha distancia sideral, así que calquera desculpa é boa para marcar no calendario unha xuntanza obrigatoria. A falta de vodas, bautizos e comuñóns, que na miña familia escasean ultimamente, ben vale o fútbol. Polas datas nas que selamos o pacto, eu non imaxinaba que ao Deportivo lle quedase tan pouco tempo na Primeira División. Tampouco non creo que o pensasen os meus curmáns. Se cadra a súas almas celestes acubillaban ese desexo perverso, pero non os vou culpar por iso. É ben posíbel que eu tamén, pola parte branquiazul que me toca, soñase con ver ao eterno rival afundido na miseria. Os códigos da rivalidade sonche así. Pero, como ben saben os xuristas, os soños non delinquen e os pensamentos, tampouco. O malo é que para o ano que vén teremos que buscar outra desculpa para xuntarnos. O fútbol xa non vai servir.

A primeira vez que fun a Balaídos era eu un rapaciño. Levoume meu tío, que morre polo Celta. Recordo que fomos ver un partido do torneo Cidade de Vigo. Diso hai moito tempo. Volvín anos máis tarde, estando os dous equipos en Segunda, nun chamado tren do ascenso, título que resultou dunha ironía cruel porque a final da tempada quen celebrou o acceso a Primeira non foi a afección que con tanta fe bautizara o convoi, senón os seareiros do sempiterno rival. Os do Deportivo volvemos á estación de Urzáiz cun tres a un en contra e o rabo entre as pernas. Aquel día debeu de ser feliz para o meu tío, que nunca deixou de acudir aos partidos de Balaídos, moitas veces na compaña da súa dona, a miña tía. Para el o fútbol segue sendo un ritual, mais esta liturxia que durante tantos anos formou parte dos seus hábitos de vida resúltalle cada vez máis difícil de cumprir. A causa desas dificultades crecentes son as datas e horarios criminais que impoñen os xestores do negocio do balón. Os afeccionados teñen que andar coas orellas tesas coma cans de palleiro, pendentes de se o seu equipo xoga en fin de semana ou en día de diario, e de ver se a hora do partido coincide co vermú, coa merenda-cea ou coa saída da Santa Compaña. Con tanto atranco, hai tempo que a miña tía deixou de ir a Balaídos.

Os afeccionados teñen que andar coas orellas tesas coma cans de palleiro, pendentes de se o seu equipo xoga en fin de semana ou en día de diario, e de ver se a hora do partido coincide co vermú, coa merenda-cea ou coa saída da Santa Compaña. Con tanto atranco, hai tempo que a miña tía deixou de ir a Balaídos.

Aos señores que administran o asunto do fútbol, persoas como a miña tía e o meu tío impórtanlles unha merda. O negocio vai vento en popa. Cada vez hai máis fútbol na tele ―sobre todo na tele de pago―, máis medios técnicos para facer retransmisións marabillosas e máis chineses dispostos a velas. Os chineses son o futuro do fútbol (se non, que llo pregunten a don Andrés Iniesta), a garantía de que o chamado deporte-rei seguirá producindo moreas de cartos, que seguirán fluíndo por circuítos con moi escaso ou ningún control por parte das facendas públicas, servindo de combustíbel a organizacións que trafican con rapaces africanos ou latinoamericanos que soñan con ser Lionel Messi, e untando a quen haxa que untar para organizar grandes espectáculos, como o que se promete para este verán co Mundial de Rusia, para maior gloria de Vladimir Putin e dos abnegados executivos da FIFA.

No tempo en que, segundo conta Nacho Carretero no seu libro Fariña, Vicente Otero Terito formaba parte da xunta directiva dun Celta que utilizaba o autobús do equipo para distribuir cartóns de Marlboro de batea, dicíase que o fútbol era o opio do pobo. Un espectáculo mediocre que se desenvolvía en recintos incómodos e que servía a un público case exclusivamente masculino para botar fóra a carraxe acumulada durante a semana, e así volver o luns ao choio mansiños coma cordeiros. Porén, dalgún xeito, o fútbol pertencía a esa masa de traballadores (ou xentes do común, se preferimos utilizar unha terminoloxía actualizada). E non porque os socios tivesen poder real sobre clubs que normalmente estaban controlados polos caciques do lugar, senón porque os equipos non tiñan máis mercado que a súa propia afección, así que non quedaba outra que poñer os partidos os domingos ás cinco da tarde, horario ideal para que fosen ao campo persoas como o meu tío, ou como a miña tía cando a igualdade comezou a asomar (moi timidamente) polos estadios.

Os chineses son o futuro do fútbol, a garantía de que o chamado deporte-rei seguirá producindo moreas de cartos, que seguirán fluíndo por circuítos con moi escaso ou ningún control por parte das facendas públicas, servindo de combustíbel a organizacións que trafican con rapaces africanos ou latinoamericanos que soñan con ser Messi.

A crise destes últimos anos, que quitou a tanta xente a casa, os aforros, o emprego, os estudos dos fillos ou mesmo a esperanza, a fin de baixarnos os salarios á maioría e transvasar moreas de cartos da titularidade pública a mans privadas, tamén serviu para terminar de quitarnos o fútbol.

Hai uns días, lendo na revista El Salto unha ben documentada reportaxe sobre o xeito en que se está volvendo a inflar a burbulla inmobiliaria, pensei que o que ten pasado co fútbol desde a conversión dos clubs en sociedades anónimas deportivas até hoxe ten un paralelo co proceso de xentrificación que sofren os barrios céntricos das cidades. Négaselles o investimento público até provocar a súa degradación, o que facilita a chegada dos investidores que, axudados por marabillosas exencións fiscais, compran os inmóbeis a baixo prezo, tras o cal a administración pública empeza a ver con mellores ollos dotalos de servizos. Así os novos propietarios xa poden subir os alugueres, o que na práctica supón desafiuzar aos antigos habitantes (pobres / traballadores e parados con saudades do fútbol dominical) e dar a benvida aos novos inquilinos (ricos / chineses podentes subscritos a televisión de pago).

A crise destes últimos anos, que quitou a tanta xente a casa, os aforros, o emprego, os estudos dos fillos ou mesmo a esperanza, a fin de baixarnos os salarios á maioría e transvasar moreas de cartos da titularidade pública a mans privadas, tamén serviu para terminar de quitarnos o fútbol.

Pero toda esta reflexión é completamente gratuíta. Comprometinme cos meus curmáns a ir a Balaídos, e o prometido é débeda. Eles viñeron a Riazor. Non vale como desculpa a triste situación do Deportivo, nin tampouco o que eu poida pensar, despois de ter lido unha reportaxe que falaba da nova burbulla inmobiliaria, sobre o que o fútbol é ou representa. Unha vez subscrito o pacto, so cabe cumprilo. Canto máis, que é un pacto familiar. E isto implica, no meu caso, coller o coche, enfiar a AP-9 dirección Sur e ir pagando relixiosamente nas peaxes até chegar a Redondela, e logo a Vigo e por fin a Balaídos. Polo camiño, e mentres paro nas cabinas que xa non atende ninguén, podo se cadra ir cismando en que a concesión eterna de Audasa é un roubo legal. E, levado pola vertixe da velocidade, mesmo podería chegar á conclusión de que mellor sería ter nós tamén unha república proclamada e uns comités que a defendesen levantando as barreiras das autoestradas que se pagaron cos nosos cartos. Non serviría de moito, pero polo menos podo matinar no asunto mentres termo do volante e vexo pasar as liñas brancas ben aliñadas sobre o asfalto, igual que os meus curmáns se cadra desexaron en segredo ―hai máis ou menos un ano e sen saber que as súas andrómenas se farían realidade― que o Deportivo se afundise no inferno da Segunda División. E non pasa nada porque os desexos e os pensamentos e as cavilacións, como xa se dixo ao principio, non delinquen. Polo menos, mentres un non cometa o erro de entrar en Twitter e facer a súa alma transparente.