A fábrica de putas

Constantin, Adolfo, Ramón, Jesús, Carlos e Álvaro son personaxes ficticios baseados nos homes reais que forman parte do sistema prostitucional. A historia, que podería ser a de calquera das 100.000 mulleres prostituídas no Estado español, é a que levou a Amelia Tiganus a ser a activista feminista que é hoxe. Tiganus leva once anos fóra do sistema, e converteu o activismo abolicionista na súa terapia persoal.

Dis que normalizar a prostitución é un erro porque non é un traballo. Por que se busca normalizar a prostitución pero ao contrario se quere marxinar á prostituta?

Quizais ao patriarcado lle interesa que nós sigamos divididas entre putas e non putas, e que non nos recoñezamos como un enteiro, como mulleres, porque é o que nos une, a condición de ser mulleres. Que se normalice a prostitución, un puntazo a favor do patriarcado; que se marxine e estigmatice ás prostitutas, tamén un puntazo a favor do patriarcado; que as mulleres non putas reciban recoñecemento social, tamén é un puntazo a favor do patriarcado. E aquí neste esquema as que podemos rebentalo todo somos nós, e sobre todo as que non estamos a ser prostituídas, porque temos un poder ou podemos tomar certa distancia e analizar todo isto con máis facilidade que unha muller que está nun prostíbulo ou unha muller que remata nunha estrada a viaxe de tortura extrema desde Nixeria. Nós temos a capacidade de tecer esa ponte. De rebentar esta separación. E entender que as mulleres prostituídas non son as outras, somos nós, e se queremos a igualdade e a liberación das mulleres, que sexa de todas, non só das de aquí ou das que xa conseguiron uns avances, grandes avances está claro, ninguén quita iso; pero a liberación vai ser para todas ou para ningunha, diso trata o feminismo, non?

A prostitución é hoxe un debate en gran medida pola legalización do sindicato OTRAS. Foi un punto a favor do patriarcado

Estamos a falar dun pseudosindicato. Todo isto responde a unha estratexia global desde o proxenetismo global. A principios do ano en Barcelona abriu sede Open Society Foundations. George Soros [o fundador] é un filántropo que pon moitísimo diñeiro en legalizar a prostitución. O seguinte paso foi o de tentar legalizar por baixo, e ao final legalizouse. Por que? Porque hai moitísimo diñeiro aí, porque hai xente que se pode infiltrar en calquera esfera e mesmo ese diñeiro pode comprar vontades, porque estamos a falar de fortunas. Así é fácil que nos pille como por sorpresa. Metéronnos un gol?. Non, isto responde a unha estratexia clara. O pseudosindicato OTRAS a nivel de papeis é legal, pero nos seus estatutos pon que se pode afiliar ao sindicato calquera traballadora por conta allea, e neste país falando de prostitución traballar por conta allea é estar baixo as ordes dun proxeneta. Así vemos que interese hai aí, que é converter ao proxeneta nun empresario máis. Cando se fala de despenalización, o único que está penalizado no Código Penal, e aínda habería miralo moitísimo e reformalo, é o proxenetismo e a explotación sexual. Que imos despenalizar? Pois o proxenetismo e a explotación sexual. Mesmo están a falar de que non é explotación sexual senón que é explotación laboral; porque se é un traballo, síntoo, é explotación laboral, un empresario calquera explota laboralmente traballadoras calquera. E este non é o mundo desde logo no que eu quero vivir, o mundo no que como feminista esa non vai ser a miña loita e non é iso o que eu quero deixar ás futuras xeracións que virán.

“Co ‘pseudosindicato’ OTRAS , metéronnos un gol? Non, isto responde a unha estratexia clara. O interese é converter ao proxeneta nun empresario máis”

“Cando se fala de despenalización, o único que está penalizado no código no código penal é o proxenetismo e a explotación sexual. Que imos despenalizar? Pois o proxenetismo e a explotación sexual”

Que é a trata con fins de explotación sexual?

De maneira interesada indúcesenos un erro. A industria proxeneta ten o interese de facernos crer que hai unha prostitución que é mala, a trata, e unha prostitución que é boa, que é a voluntaria. Nisto tamén teñen moito que ver os medios de comunicación que colleron ese relato e transmíteno tal cal. Transmítesenos a idea dunha vítima perfecta encadeada e secuestrada que en todo momento está a ser vítima de algo que non quere, que está a pelexar, todo o que sabemos da vítima perfecta no patriarcado sendo muller. Eu non me identifiquei como vítima de trata ata hai catro anos. Levaba sete anos fóra do sistema prostitucional e eu non me identificaba como vítima de trata, porque non me identificaba con esa vítima perfecta, e cando descubrín o Protocolo de Palermo que explica no artigo tres:

«Por “trata de persoas” entenderase a captación, o transporte, o traslado, a acollida ou a recepción de persoas, recorrendo á ameaza ou ao uso da forza ou outras formas de coacción, ao rapto, á fraude, ao engano, ao abuso de poder ou dunha situación de vulnerabilidade ou á concesión ou recepción de pagos ou beneficios para obter o consentimento dunha persoa que teña autoridade sobre outra, con fins de explotación. Esa explotación incluirá, como mínimo, a explotación da prostitución allea ou outras formas de explotación sexual, os traballos ou servizos forzados, a escravitude ou as prácticas análogas á escravitude, a servidume ou a extracción de órganos».

E a letra b pon:

«O consentimento dado pola vítima da trata de persoas a toda forma de explotación intencional descrita no apartado a) do presente artigo non se terá en conta cando se recorreu a calquera dos medios enunciados no devandito apartado».

O que tenta transmitirnos a industrial “do sexo”, o proxenetismo, é que as vítimas de trata non dan o seu consentimento e as que o dan non son vítimas de trata, senón que son traballadoras libres. Pero o máis interesante de todo isto é que a trata en si non é mala. Por que? Porque a trata é o proceso a través do cal acabamos nunha situación de explotación sexual, ese mesmo proceso. O proceso de trata, nós a maioría das veces vivímolo con moita ilusión porque é cando se nos vende a moto, a captación, o traslado, a acollida, aproveitándose desa situación de vulnerabilidade. Claro, logo empeza o inferno. O que realmente nos dana non é o proceso, non é a trata, senón o que vén despois, a prostitución en si, a explotación sexual, e non só iso, as penetracións sistemáticas por homes que non desexamos. Porque resulta que banalizamos moito de que non é o mesmo fregar escaleiras… que tanto lle gusta á xente dicir o de limpar escaleiras, que non hai tantas escaleiras!… Pero é que non é o mesmo fregar escaleiras que ser penetrada por outra persoa, e o impacto emocional, psicolóxico e físico que poida ter sobre as nosas vidas desde logo non é comparable. Esa é a estratexia: entre terxiversar, manipular, banalizar, mesmo de acusarnos ás sobreviventes que contamos algo de mentireiras.

“A trata é o proceso a través do cal acabamos nunha situación de explotación sexual. O que realmente nos dana non é o proceso, non é a trata, senón o que vén despois, a prostitución en si, a explotación sexual”

Como se pode conseguir que as mulleres se identifiquen a si mesmas como vítimas de trata?

É moi complicado. O máis interesante sería darlle a volta ao que significa ser vítima, porque o que entendemos as mulleres, sobre todo cando vivimos situacións de malos tratos na parella ou na prostitución ou onde sexa, entendemos por vítima vitimista. Pensamos ‘Eu podo’, e claro que si, non hai ninguén máis valente e con máis recursos e estratexias que unha vítima que atopa dentro da nada a capacidade de sortear eses obstáculos e saír adiante. Pero o gran erro é non ter presente que ser vítima simplemente significa que unha persoa inocente sufriu a vulneración dos seus dereitos, e que hai un vitimario que ten que pagar por iso, e hai unha responsabilidade. Neste caso estamos a falar do Estado, que ten que cubrir e tentar reparar todo o dano feito. Porque estamos a falar de terrorismo machista, porque aínda que non nos pase fisicamente o medo está aí, e os feminicidios que ocorren todos os anos nos están a deixar sen as nosas compañeiras e non pasa nada.

Que ferramentas hai actualmente para as vítimas de trata?

A trata ten un enfoque bastante policial. Habería que darlle a volta a iso e darlle un enfoque de dereitos humanos. Tamén as leis de estranxeiría están a propiciar que isto ocorra con cada vez máis frecuencia, e as mulleres seguen en peores condicións. Agora mesmo denuncian moi poucas mulleres, pero porque sofren unha desprotección total. As que se atreven a declarar están declarando, e detrás dun biombo están os proxenetas. Estamos espidas no propio e no figurando ante unha industria criminal.

Que recursos hai?

Case nada, case nada porque mentres os partidos políticos non se centren en crear políticas públicas que garantan os nosos dereitos básicos para empezar e a partir de aí traballar pola igualdade, pois non imos ter nada. E non é só as vítimas de trata, senón que hai moitas mulleres que están cada vez peor, de empobrecemento. E que queda? Meterse na prostitución. E por que iso ten que ser un traballo? Encima de que estou sufrindo toda esta vulnerabilidade estás a dicirme que teño que pagar impostos porque este é o meu traballo? E de aí a importancia de ver como isto nos afecta a todas e ten que ver con todas nós… Desde logo sen a vontade política e cunha parte da esquerda que anda un pouco despistada non sei se imos conseguir estes avances moi pronto.

Paralelamente ao debate da prostitución cobrou importancia o da xestación subrogada. É casualidade?

É que é exactamente o mesmo porque é o que conseguiu o patriarcado, que sempre explotou a nosa capacidade sexual e reprodutiva, pero agora co neoliberalismo, coa globalización, isto é o negocio do milenio. Os intereses que están aí en xogo, as diferenza entre norte sur, homes e mulleres, mestúrase todo e vemos eses intereses e estamos moi a tempo de frealos e de poñer todo, ser a resistencia ante esa crueldade e esa barbaridade que queren facer. Xa nin lles importa ser discretos, mesmo se abandeiran como feministas.

“Moitas veces –comenta Amelia- nas charlas, sobre todo os adolescentes, pregúntanme ‘E non odias aos homes?’, e digo ‘Non, non odio aos homes e confío neles. Fixarvos se somos valentes as mulleres que despois de sufrir todo o que estamos a sufrir, despois de saber todo o que sufrimos e imos sufrir somos capaces de pensar que non, que é posible que isto cambie e que se convertan en aliados e nos nosos compañeiros desde a igualdade, o respecto e o amor’.”